DER MALERWEG - DAG 1
Traject Liebethal - Mühlsdorf - Lohmen - Stadt Wehlen 12 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Liebethaler Grund - Ets van de Lochmühle van Christian Friedrich Rost (1825-1909)
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek







 Liebethal
Ongeveer 12 km
Deze dagwandeling vertrekt vanaf de toegang van de Liebethaler Grund en volgt het riviertje de Wesenitz stroomopwaarts langs het Richard Wagnerdenkmal en de ruïne van de Lochmühle. Van Mühlsdorf voert de route ons via een omleiding opnieuw over en langs de Wesenitz deels door Lohmen in noordelijke richting naar de Wasserkraftanlage Niezelgrund. Onder een oude spoorbrug door betreden we een wijds landschap en komen in het oostelijk deel van Lohmen, waar we de doorgaande weg naar de Stadt Wehlen oversteken en langs de bosrand afdalen naar de Uttewalder Grund. Door het beroemde Felstor en langs Gasthaus Waldidylle dalen we af naar de Stadt Wehlen aan de Elbe, het eindpunt van de dagwandeling.

ROUTEBESCHRIJVING

Voor deze eerste etappe van de Malerweg starten we in het dorpje Liebethal, dat deel uitmaakt van der stad Pirna, vanaf de parkeerplaats in het dal van de Wezenitz naast het oude fabrieksgebouw van het Wasserwerk Pirna Liebethal in de Liebethaler Grund, die bekend geworden is als: “Das Eingangstor zur Sächsischen Schweiz“. De Malerweg wordt hier met een informatiebord en de groene wegwijzer aangegeven. We vertrekken stroomopwaarts op de noordelijke oever van de Wezenitz tussen de steile rotsformaties door, waar de sporen van oude steengroeven nog duidelijk zichtbaar zijn. Hier hebben de landschapschilders van de Duitse Romantiek voor het eerst de zandsteenrotsformaties op het doek gezet. Even verderop komen we langs de ruïne van de nu vervallen elektriciteitscentrale Copitz uit 1894, een kleine waterkrachtcentrale, die stoom geleverd heeft aan Copitz, een woonwijk in Pirna. Hier is een kunstmatige dam en een nauwe doorgang tussen de hoog oprijzende rotsen, die in de volksmond bekend staan als Rabenteufe. Op de rotsen is een gedenkplaat bevestigd, die aangeeft dat deze weg aan de Wezenitz in 1841 in opdracht van het Königliche Amtshauptmannschaft in Pirna aangelegd is. Hieruit blijkt dat deze weg onder in het dal van de Wezenitz nog niet zolang bestaat.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Liebethaler Grund - Ruïne van de elektriciteitscentrale Copitz
Niet veel verder op het wandelpad van de Malerweg staan we plotseling voor het imposante monument ter ere aan Richard Wagner (1813-1883). Dit monumentale standbeeld is van de Dresdener kunstenaar en beeldhouwer Richard Guhr (1873-1956). Oorspronkelijk zou dit kunstwerk een plaats krijgen voor het stadstheater in Teplitz, maar na WOI wil niemand door onenigheden tussen Duitsland en Tschechië het beeld daar nog. Richard Guhr voltooid in 1928 het bronzen beeld volgens de dan heersende tijdgeest en ziet de componist Richard Wagner als een mystische Graalridder met aan zijn voeten personen, die de vijf elementen van zijn muziek voorstellen, Dit alles past uitstekend in het pathetisch gedachtegoed van het opkomend Nazisme. Het grootste Wagnermonument ter wereld met een hoogte van 12,5 meter wordt op 21 mei 1933 onthult op de plek vlak bij de Lochmühle, waar Richard Wagner vanaf 1846 vanuit zijn bescheiden optrekje in Graupa vaak heen wandelt door de Liebethaler Grund. Hier laat hij zich inspireren door het geklater van de wildstromende Wesenitz en hele stukken uit de opera “Lohengrins“ (1850) zijn in de voormalige Lochmühle ontstaan, waar tot in de jaren veertig van de vorige eeuw de tafel en bank waaraan Richard Wagner gezeten heeft zijn bewaard gebleven. Na verval is in 2001 het monument weer in ere hersteld.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Liebethaler Grund - Denkmal Richard Wagner (1813-1883) van beeldhouwer Richard Guhr (1933)
Voorbij het monument van Richard Wagner doemt voor ons de toegangspoort op van de oude Lochmühle, die al in 1559 als graanmolen bestaat maar in de loop der jaren door branden en vallende rotsblokken meerdere keren verwoest is. We passeren de gebouwen van het tot 1970 in gebruik zijnde restaurant, dat nu in een slechte staat verkeert. Het complex dankt feitelijk zijn naam aan de ligging “im Loch“, dat wil zeggen: gelegen in het gat en is alleen te bereiken over de trappen vanaf Daube of via een steil pad vanuit het dorpje Mühlsdorf. Pas vanaf 1841 kun je over een weggetje door het dal naar de watermolen. De romantische ligging van de Lochmühle trekt beroemde schilders, musici en dichters naar deze plek. Bij de Lochmühle gaat de Malerweg over een oude zandsteenbrug waarin we stenen zien met de jaartallen 1735, 1838 en 1934. Op de andere oever van de Wezenitz komt de volgende watermolen, de Daubemühle, in zicht. Twee grote familiewapens van de Familie Schönburg en de Familie Von Schleinitz zijn er in de rotsen uitgehouwen. De Daubemühle is nu een uitspanning en één van de zeven watermolens langs de Wesenitz, waar ooit graan en hout verwerkt is. Ook wafels en koekjes zijn er gefabriceerd en vanaf 1916 wordt er met waterkracht stroom opgewekt. De oude turbine is in 1993 vervangen en kan nu 180 Kilowatt stroom produceren.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lohmen - Tekening Schloss Lohmen (1837)
Meteen na de Daubemühle steken we opnieuw de Wesenitz over en komen in Mühlsdorf in de Richard Wagner Strasse, die we in oostelijke richting vervolgen. Op de T-splitsing met de Mittelstrasse buigt de route naar links en als de weg daalt, nemen we naar links bij de wegwijzer het asfalt en laten de bebouwing achter ons. Na een paar honderd meter op de kruising met de Lohmenerstrasse maakt een aankondiging duidelijk dat de route van de Malerweg, die ons naar links verwijst, onbegaanbaar is. We moeten de omleiding volgen en dus dalen we af naar het stadje Lohmen, waar we opnieuw de Wesenitz zullen volgen. Onze blik valt meteen op het Schloss Lohmen dat gelegen op een vooruitspringende rotswand aan de Wesenitz, hoog boven het stadje uittorent. Al aan het begin van de ontsluiting van de Sächsische Schweiz in de 19e eeuw voert de klassieke reisroute van de landschapschilders door de Liebethaler Grund via Lohmen naar de Bastei en biedt het kasteel een prachtig uitzicht op de nauwe kloof. De geschiedenis van het Schloss Lohmen gaat ver terug in de geschiedenis van deze streek. In 1524 laten de Heren Von Schönburg het huidige slot bouwen en het komt vanaf 1619 in bezit van de Kurfürsten van Sachsen. Zo heeft hier Kurfürstin Magdalena Sibylle von Brandenburg-Bayreuth (1612-1687), echtgenote Kurfürst Johann Georg II von Sachsen (1612-1680), gewoond. Het bij het slot behorende landgoed is voor de verzorging van het Saksische Hof in Dresden van belang en daarom wordt het Schloss Lohmen in de 18e eeuw verder uitgebouwd. Van bijzondere betekenis is sinds 1765 ingevoerde en tot in de 20e eeuw bestaande schapenfokkerij met Merinoschapen uit Spanje. Delen van het landgoed zijn door de jaren heen verdwenen en aan het einde van het DDR tijdperk staat het slot leeg. Vanaf 1998 is het gerestaureerd en biedt nu onderdak aan gemeente en culturele instellingen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lohmen - Studie "Die Steinbrecher" (1912) van Robert Hermann Sterl (1867-1932)
Na de oude brug over de Wesenitz leidt de route ons meteen naar links onder langs de steile rotswand van het Schloss Lohmen en direct op de oostelijke oever van het riviertje. Even verderop komen we aan een groot oud gebouw, waar ook een molen in gevestigd is geweest omgeven met enkele huizen. Nog steeds stroomopwaarts wandelend staan we plotseling buiten de bebouwing en komen we aan een van de nog in gebruikzijnde steengroeve in de Sächsische Schweiz. Het is de Duitse Impressionistische schilder Robert Hermann Sterl (1867-1932), die in zo’n steengroeve zijn inspiratie heeft opgedaan voor een groot aantal schilderijen, die het zware werk van deze steenhouwers in het Elbsandsteingebirge heeft vastgelegd in kleurrijke snelle beelden. De markering leidt ons over betonplaten langs de steengroeve en dan dalen we linksaf naar de oever van de Wesenitz.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Wesenitztal - Waterkrachtcentrale Niezelgrund
Bij de Wesenitz aangekomen zien we dat het riviertje door een smalle landtong wordt opgedeeld in een natuurlijke bedding met een stuw en een kanaal dat de watertoevoer regelt naar de waterkrachtcentrale Niezelgrund. Het kanaal is een bijzonder bouwwerk omdat het op een aquaduct lijkt, waardoor het water wordt aangevoerd naar de turbines, die afhankelijk van die watertoevoer een vermogen opleveren van 40kW tot 215 kW. In 1877 wordt hier een aanvoergoot aangelegd uit zandsteen om de machines met aandrijfriemen van de Holzschleiferei und Pappenfabrik Weber & Niezel aan te drijven. Men bouwt hiervoor een stuw, die vervolgens verhoogd wordt en zorgt voor een ongebruikelijke watertoevoer middels een aquaduct. Als in 1910 een Francis zuigerturbine wordt geïnstalleerd van 245kW door de Firma Voit uit Heidenheim wordt ook een begin gemaakt met het opwekken van elektriciteit. Na de stillegging in 1969 wordt na modernisering in 2000 de waterkrachtcentrale weer in gebruik genomen en voorziet nu ongeveer 350 huishoudens in de Gemeente Lohmen van stroom.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Lohmen - Gedenkmonument 1790
Over trappen komen we boven aan de waterkrachtcentrale Niezelgrund met duidelijk zicht op de stuw en het aquaduct. Daar vervolgen we de bovenloop van de Wesenitz over een vlakke bosweg door de Lohmener Klamm. Op een T-splitsing aangekomen gaat de route van de Malerweg naar rechts en komen onder het oude spoorwegviaduct door van de inmiddels opgeheven spoorlijn van Pirna naar Dürrröhrsdorf op de Stolpenerstrasse, de S164, die we even in noordelijke richting volgen om dan in de bocht naar rechts bij de bushalte de onverharde weg in zuidoostelijke richting te volgen. Door het open landbouwgebied bereiken we het meest oostelijke deel van Lohmen en komen zo op de Basteistrasse, die we naar links inslaan tot aan het pleintje met de Lohmener Friedenslinde. Hier verlaten we naar rechts door de Uttewalder Strasse de laatste huizen van Lohmen en steken de doorgaande weg naar Stadt Wehlen over. Langs de bosrand komen we even verderop voorbij een gedenksteen met op de vier zijden teksten, die verwijzen naar gebeurtenissen uit het 1790. Zo wordt de Sächsische Boerenopstand als opstand tegen de Kurfürst geduid, wordt het verdrijven van het wild uit de aangrenzende bossen door de boeren van het dorp Wehlen ter bescherming van hun akkers vermeld, lezen we over de opstand van de boeren tijdens de Franse Revolutie en weten we dat dit monument is opgericht in 1990 naar aanleiding van de 200 jaar viering van deze gebeurtenissen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Uttewalder Grund - Felsentor van Johann Gottfried Jentzsch (1820)
Vanaf hier van Dürres Gründel wandelen we rechts aanhoudend langs Schiefgrund omlaag naar de Uttewalder Grund, die wordt gekarakteriseerd als één van de mooiste kloven van de Sächsische Schweiz, zolang het weer aangenaam is. Wie deze kloof bij mist en regen doorsteekt, ervaart de wandeling hier wellicht als onheilspellend! In elk geval is het Felsentor van de Uttewalder Grund een van de meest geschilderde taferelen van de Sächsische Schweiz. Hier hebben vele landschapsschilders, elk op een eigen wijze, een poging gewaagd hun indrukken vast te leggen, waarbij de verhoudingen voor optisch bedrog zorgen omdat het om een betrekkelijk klein “Felsentor” gaat. Voorbij het Uttewalder Felsentor gaat de route van de Malerweg verder de rotskloof door en wordt het pad eerst smaller en romantischer met een vochtige atmosfeer waar mossen en varens op de rotsen goed gedijen. Als de rotswanden wijken en het wandelpad breder wordt, bereiken we Gasthaus Waldidylle.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Stadt Wehlen - Zicht op Pötzcha aan de oever van de Elbe
Als we Gasthaus Waldidylle achter ons laten, resten nog slechts een paar kilometer dalen naar de Stadt Wehlen. De markering van de Malerweg volgend komen we op een T-splitsing bij de Freundschaftsstein. Hier verlaten we naar rechts de Uttewalder Grund en komen in de Wehlener Grund. Na 1½ kilometer krijgen we zicht op de Stadt Wehlen en de Elbe. Zo bereiken we de eerste huizen aan de Basteiweg. Rechts aanhoudend dalen we over dit smalle, steile straatje af tot we aan het bruggetje aan de Markt komen. Even naar links en we staan in het centrum van de Stadt Wehlen op het kleine marktplein met de fontein. Het stadje Wehlen aan de Elbe wordt voor het eerst vermeld in een oorkonde uit 1269 vallend onder de bescherming van de eens machtige burcht, die Heinrich III (1215-1288) in 1245 van de Böhmische Koning Wenzel I (1205-1253) krijgt toebedeeld. Er vestigen zich vissers, schippers en steenhouwers. Al in 1346 wordt Stadt Wehlen “Stadt Civitas” genoemd. De burcht wordt vanaf 1543 niet meer bewoond en raakt in verval. Vandaag de dag zijn nog slechts enkele resten van gewelven van de Middeleeuwse stallen op de Burgberg zichtbaar. Ten tijde van de Duitse Romantiek komt hier het toerisme op gang. Vanaf het marktplein hebben we direct toegang tot de oever van de Elbe en het veer naar het aan de overzijde gelegen Pötzcha. Hier eindigt de eerst etappe van de Malerweg.

Aansluitend traject
 Stadt Wehlen - Bastei - Niederrathen - Rathewalde - Hohnstein

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN:

- Topokaart 1:25 000, Wanderkarte Nationalparkregion Sächsische Schweiz mit Malerweg, Leporello Publicpress, ISBN 978-3-89920-451-3, € 4,95
- Topokaart 1:30 000, Wandelkaart 761 Elbsandsteingebirge-NP Sächsische Schweiz, Kompass, ISBN 9783854913689, € 9,95
- Topokaart 1:30 000, Das Wanderkartenset zum Malerweg, Sachsen Kartographie GmbH Dresden, ISBN 978-3-932281, € 6,50

GIDSEN:

- Rother Wanderführer, Elbsandsteingebirge, Die schönsten Touren in der Sächsischen Schweiz, 51 Touren , Franz Hasse, ISBN 978-3-7633-4191-7, € 13,30
- Fernwanderweg Malerweg, Wanderführer und Karte 1:35 000, Verlag Esterbauer, ISBN-13 9783850005142, € 13,90
- Der Malerweg: Wanderführer und Karte, Berg- & Naturverlag Rölke, ISBN: 978-3-934514-19-5, € 18,90



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 24-08-2011 door C.P.J. Aerssens