Voor de eerste dagwandeling van 2025 van januari wacht voor de wandelvrienden van L.A.W.V.”Via-Via” een nieuwe uitdaging. Charles heeft na lange tijd weer eens een wandelroute uitgezet dicht bij huis door het Nationaalpark de Loonsche en Drunensche Duinen. Met deze rondwandeling wil hij de grenzen opzoeken langs plassen en drassige paden in zand, heide en bos, die In het centraal in Nationaalpark de Loonsche en Drunensche Duinen gelegen stuifzand- en heidegebied zijn ontstaan door de langdurige regenperiodes in de laatste 6 maanden. Dit betekent dat improviseren onderweg nodig zal zijn en dat er ook nieuwe paden bewandeld worden. Door het open karakter zal de wandelroute een beroep doen op een goed oriëntatievermogen, waarbij de topografische kaart noodzakelijk is en het gebruik van een GPS uitstekend van dienst kan zijn! Ook kunnen onderweg ook een aantal groengele markeringen van het wandelroutenetwerk tot steun zijn.
Op de mail reageren Theo, Wil, Lauran, Harry en Hans als de trouwe wandelaars van L.A.W.V.Via-Via om op woensdag 22 januari met Charles op pad te gaan, hopend dat de weersomstandigheden positief uitpakken! Maar op de wandeldag moet Hans zich al vroeg afmelden wegens griep en dus vertrekken Theo, Wil, Lauran, Harry en Charles om 9.30 uur vanaf de Andromeda 2. Over de Ecliptica wandelen we langs de inmiddels gesloopte sportaccommodatie naar KNP20 en de op het Oranjeplein gelegen Brasserie De Kiosk. Deze oorspronkelijke muziekkiosk is vanaf 1951 met zijn karakteristieke schelpachtige vorm beeldbepalend op het Oranjeplein. Opvallend is het timpaan op de voorgevel met het gemeentewapen en er onder de tekst Loon op Zand. Het ontwerp is van de uit ’s Hertogenbosch afkomstige architect Nijsten en geluidsarchitect Schweigman. Tot in het midden van de jaren 80 van de vorige eeuw is deze muziekkiosk het openluchtpodium van de 2 plaatselijke topharmonieën, daarna raakt het in verval, het wordt aan zijn lot overgelaten en verpaupert. Er rijzen plannen dit Loonse monument af te breken. Maar met een aantal ludieke acties wordt de aandacht gevestigd op de muziekkiosk, centraal gelegen en het beeldmerk van het dorp. Voor een viertal Loonse jongeren zit er niets anders op dan de kiosk te kraken door een ‘Kraok Festival’ te organiseren en daarmee de muziektempel te redden. Nu floreert De Kiosk weer als in vroeger tijden en neemt het aangepaste Café Brasserie De Kiosk opnieuw een markante plek in de dorpskern. Op het Oranjeplein tegenover Café Brasserie De Kiosk vinden we opnieuw KNP20 en een informatiebord van het wandelroutennetwerk Loonse en Drunense Duinen met daarop de knooppunten, die met geelgroene bordjes in het terrein zijn aangegeven.
Langs Brasserie De Kiosk wandelen we voorbij aan het winkelcentrum Looiershof de Venloonstraat in. We volgen deze straat tot aan het punt waar aan de rechtserzijde het bosgebied begint. We slaan hier rechtsaf richting Kuijpershoefke en Land van Kleef. We houden links aan en komen in het oude buurtschap Land van Kleef, dat als recreatiegebied in trek is met kampeerboerderij. Al sinds de midden-ijzertijd hebben archeologische vondsten aangetoond dat er bewoning is. Maar op papier komen de bewoners van het Land van Kleef pas later in beeld, als Hendrik I Hertog van Brabant in 1233 het patronaatsrecht aan de abdij van Tongerloo schenkt over de kerken van Waalwijk, Loon op Zand en Drunen. De Loonse kerk is gewijd aan Willibrordus, die ooit hier is gebouwd op wat nu de Kerkenakker heet. Waarschijnlijk verwijst de naam Land van Kleef naar het Duitse vorstendom Kleef dat in de Middeleeuwen nauwe betrekkingen onderhield met deze contreien. Vast staat dat de naam Land van Kleef al heel wat eeuwen aan het gebied verbonden is en voor Loon op Zand meer betekent dan het straatnaambordje op de zijweg van de Venloonstraat.
Voorbij Kampeerboerderij Kuijpershoefke en enkele typisch Brabantse Langgevelboerderijen komen we aan KNP24, waar het asfalt overgaat in een zandweg langs de bosrand en afrastering van het weiland. Het infopaneel geeft aan dat we in het gebied van de Loonsche en Drunensche Duinen komen. De route gaat hier nog door het zuidelijk bosgebied, waar we op de kruising van bospaden bij KNP25 rechtuit wandelen. Na goed 170 meter slaan we scherp naar rechtsaf. Op dit zandpad staan we dan plots op een punt waar het slootwater over het zandpad zijn weg zoekt en wij in de berm droge voeten moeten houden! Voorbij deze hindernis wijst de groengele routemarkering ons naar links en komen even verderop na het oversteken van de brede zandweg (Baden Powellweg) aan KNP26. Hier houden we richting KNP29 aan. Het pad slingert met enig hoogteverschil door het bos tot we op het fietspad, oostwaarts dwars door de de Loonsche en Drunensche Duinen, uitkomen. We steken recht over. Een infopaneel van Natuurmonumenten geeft een omleiding aan, omdat op dit deel van de route de paden onder water staan. Voor ons is dit de uitdaging van deze wandeldag en dus wandelen we rechtuit, het pad volgend. Met de bocht naar rechts en met de loop naar het open stuifzandgebied worden we toch echt met wateroverlast op het bospad geconfronteerd! We moeten onze route verleggen over een olifantenpaadje tot we aan de bosrand en het heidegebied staan! Deze hindernis achter ons latend wandelen we linksaf over het zandpad langs de bosrand. op een aantal plekken is het zandpad niet begaanbaar en kiezen we voor de hoge berm ernaast, zodat we de plassen onderweg kunnen mijden.
Aangekomen op een kruispunt van zandpaden, centraal gelegen in het uitgestrekte stuifzand- en heidegebied van Nationaalpark de Loonse en Drunene Duinen gaat onze route oostwaarts. En al snel zorgt wateroverlast opnieuw voor problemen op de route. De GPS wordt geraadpleegd en met de Satmap en Topo-GPS in de hand worden de olifantenpaadjes opgezocht en de route gekozen door de heide en het stuifzand. Vooruitkijkend wordt de route uitgepeild op de beboste zandheuvel voor ons. Op de zandvlakte onder aan deze heuvel wandelen we tegen de klok in rond deze bult en met een klim door het stuifzand komen we in een vlakker heidegebied, waar we opnieuw in oostelijke richting met de GPS in de hand de weg zoeken over een van de vele olifantenpaadjes tot we op een brede zandweg komen. Hier besluiten we te kiezen voor een route zuidwaarts. Opnieuw over smalle zandpaadjes door open heidegebied en stuifzand komen we na een kilometer uit bij een groengele markering van het wandelroutenetwerk. Naar links volgen we de bermpalen tot we uitkomen bij KNP33. Hier houden we de richting aan naar KNP33. Op dit traject passeren we aan onze linkerzijde de 24 meter hoge Kapucijnenberg. Deze zandheuvel is vernoemd naar de Kapucijnen, die op zondagmiddag al brevierend vanuit hun klooster in Biezenmortel door hei en stuifzand naar deze zandheuvel met een prachtig uitzicht over het duinlandschap wandelden. Bij KNP33 aangekomen slaan we rechtsaf richting KNP32 om vanaf hier langs de bosrand aan de linkerzijde het heuveltje te beklimmen tot op het gemarkeerde bospad, waar we meteen naar links opnieuw klimmend het pad vervolgen. De wandelroute die voor ons ligt is goed gemarkeerd met bermpalen naar KNP83. Hier volgen we de groengele markeringen over een kronkelend bospad naar KNP82. Bij dit knooppunt is het nog een klein stukje via KNP85 naar uitspanning ‘De Rustende Jager’ aan de Oude Bosschebaan.
Uitspanning “De Rustende Jager is al sinds mensenheugenis hét cafeetje van buurtschap Den Brand in Udenhout, van oudsher gunstig gelegen aan een kruispunt van wegen en aan de ingang door de duinen naar Giersbergen. Rond 1900 heeft Frans van Asten op deze plek een boerderijtje met een cafétje. In 1920 kopen Kees en Marie Klijn - de Bresser dit boerderijcafétje, maar door de ziekte van Kees wordt het boerderijcafé in 1934 verkocht aan Natuurmonumenten op voorwaarde dat ze er altijd mogen blijven wonen en zoon Jan krijgt bij Natuurmonumenten een aanstelling als boswachter. Het café blijft bestaan en als Kees overlijdt, staat Marie er alleen voor met vijf kinderen. Zij blijft betrokken bij het café tot op hoge leeftijd, ook nadat de zaak is overgedragen aan dochter Toos en schoonzoon Piet van de Wiel. Aan het einde van WOII wordt ‘De Rustende Jager’ door de Duitsers in brand geschoten en na de oorlog in 1947 weer opgebouwd in landelijke stijl, waar de jagers, maar ook de militairen, die in de duinen op bivak zijn, een borreltje kunnen kopen. Op januari 1972 wordt Jo Pijnenburg, getrouwd met Nelly Klijn, de dochter van boswachter Jan Klijn, de nieuwe kastelein. Zij kopen in 1989 ‘De Rustende Jager’ terug van Natuurmonumenten. Als in de jaren '70-'80 van de vorige eeuw de verbindingswegen verhard worden, krijgt het café een andere klandizie en wordt voor toeristen naar de Loonse en Drunense Duinen beter bereikbaar. ‘De Rustende Jager’ is een bloeiend bedrijf tot op de dag van vandaag en draagt sinds 2020 met trots het predicaat ‘Hofleverancier’.
Wij strijken neer in het bijna lege café en genieten van een heerlijk kopje koffie met een punt appeltaart, rijkelijk voorzien van slagroom. Zo komen we bij van onze zwerftocht door het uitgestrekte stuifzand- en heidegebied van Nationaalpark de Loonse en Drunene Duinen, waar ook op deze sombere wandeldag de wateroverlast van de langdurige regenperiodes in de laatste 6 maanden ons improvisatie- en oriëntatietalent met toipografische kaart en GPS getest heeft. Wat ons nog rest vanaf dit pauzemoment is een traject dat voor minder problemen zal zorgen! Weer op pad volgen we het fietspad langs het bosgebied tot we op Oude Bosschebaan uitkomen. Meteen naar rechts pikken we de groengele markering van het wandelroutenetwerk op. Tot onze verbazing passeren we er een restant van wat eens een grote sneeuwpop moet zijn geweest tot we bij KNP32 staan. Deze knooppuntpaal heeft een opvallend plaatje met de mededeling dat je bij nat weer een andere route moet kiezen! Wij kiezen er voor richting KNP37 te wandelen. Het bospad zoekt kronkelend zijn weg langs enkele drassige passages in westelijke richting tot we bij KNP37 de beboste duinwal bereiken, die de opmars van het stuifzand tegenhoudt. De route gaat linksaf richting KNP30 onder langs de duinwal. Het bospad gaat over in asfalt, waar je naar links bij het uitzichtpunt komt. Wij wandelen rechtdoor tot aan het oorlogsmonument voor veertien verzetsstrijders.
Zij zijn hier op 26 mei 1944 ergens achter Bosch en Duin in de Loonse en Drunense Duinen gefusilleerd, nadat zij door de Grüne Polizei op 24 mei 1944 in de Polizeigefängenis Haaren (NB) na een kort proces ter dood veroordeeld worden. Het is de Tilburger Jan Schoenmakers, die het initiatief voor de oprichting van het gedenktekenneemt, dat op 26 mei 2005 onthuld wordt. Het oorlogsmonument is ontworpen door de kunstenares Riki Mijling en telt vele symbolen. De stalen rand van 4 x 2 m heeft dezelfde afmetingen als de twee graven, waarin de lichamen van de verzetsstrijders zijn gevallen met op de rand staat een gedicht van Marie-Colette van Spaendonck met tussen de dichtregels de namen van de veertien slachtoffers. Opvallend is de bronzen schaal met de executiedatum 26 mei 1944, waarin het hemelwater wordt opgevangen als symbool voor de tranen die zijn gevloeid. Tegelijkertijd weerspiegelt het de lucht, symbool voor de hemel.
Op de vier zwerfkeien staan de namen van de 14 verzetshelden als symbool voor de lichamen die nooit zijn gevonden. Het zijn Albert Meintser, Jan de Jong, Barend Busnac, Harry Verbunt, Wim Berkelmans en Rob van Spaendonck van de Tilburgse verzetsgroep, Jan Noorda, Evert-Gerard Roes en Willem Oosterheert van de Groningse verzetgroep en Petrus Juten, Cornelis Wagtho, Jacob Hage, Harmen van Rossum en Jacob Everaers van de verzetsgroep uit Bergen op Zoom en Tholen. Zij worden In de vroege morgen van 26 mei 1944 in 2 groepen van zeven man door een Duits vuurpeloton geblinddoekt en achter een zandheuvel waar ze naast elkaar gezet worden gefusilleerd. Hun laatste rustplaats is verzwolgen door het zand en nooit teruggevonden. Ook niet als Genietroepen uit Vught duizenden kubieke meters zand verplaatsen. In januari1976 zijn nog verschillende pogingen gedaan om de stoffelijke overschotten te vinden, waarbij gebruik wordt gemaakt van de modernste apparatuur, maar de lichamen bleven onvindbaar. Hun geesten zwerven als het ware nog steeds door de Loonse en Drunense Duinen.
Voorbij deze gedenkplek komen we bij KNP30, waar we linksaf bij Restaurant Bos en Duin staan, die hier in 1930 gebouwd is door Graard Kruijssen aan de Oude Bosschebaan aan de rand van de Loonse en Drunense Duinen Restaurant Bos en Duin. Dit restaurant ligt aan de historische ‘Route du Napoleon’, waarover Napoleon Bonaparte op 6 mei 1810 met zijn echtgenote, de 19 jarige keizerin Marie Louise, in een door tien paarden getrokken rijtuig, van Breda naar ’s-Hertogenbosch rijdt. In die dagen was de Oude Bossche Baan de doorgaande weg, die Napoleon’s troepen door de jaren heen hebben gevolgd. Graard Kruijssen had iets met Napoleon, want als hij de oude boerderij koopt, vindt hij onder het dak een oud Beaumont geweer en een pistool uit de Napoleontische tijd en laat hij een kaartje maken van de omgeving waarop hij de Oude Bossche Baan omdoopte tot ‘Oude weg van Parijs naar Lübeck’. In 1944 is Bos en Duin door oorlogsgeweld zwaar beschadigd maar terstond weer opgebouwd en in 1955 verbouwd en heropend. Zoon Tijn neemt de zaak in 1965 over. Na een felle brand van 9 op 10 juli 1993, waarbij het met riet gedekte pand tot de grond toe afbrandt, volgt nog eens een grootscheepse renovatie en wordt één van de zalen ingericht als de Napoleonzaal. Het is de bekende Tilburgse schilder André van Loon, die deze zaal een speciaal ‘Napoleons’ uiterlijk heeft gegeven. Want naast een afbeelding van Napoleon Bonaparte in de bekende pose op zijn steigerende paard en een afbeelding van keizerin Joséphine, zien we ook soldaten voorstellend Tijn Kruijssen met hond en zijn vriendengroep.
De wandelroute gaat hier op het laatste traject huiswaarts rechtsaf langs de parkeerplaats over de Pelgrimsweg. Op deze modderige zandweg kiezen we ervoor over het fietspad te wandelen. Bij de ANWB paddenstoel staan we op de Loonse Hoek en naar rechts bereiken we de splitsing met Loonse Molenstraat en Kloosterstraat. Onze route gaat rechtsaf de Kloosterstraat in. Dit is een fietsstraat waar de auto te gast is en zich moet houden aan 30 km snelheid. Voor ons als voetganger zijn er op het eerste stuk geen voorzieningen en is er plek in de berm. Pas bij de passage van Manege van Loon krijgen we een smal trottoir. Op de kruising met de Ecliptica is er het gemak van een brede stoep. We wandelen hier even naar links en nemen dan meteen naar rechts de Ruimtevaartstraat, die we helemaal uitlopen. We steken door naar de Ursa Minor om opnieuw even linksaf te slaan en meteen rechtsaf de Andromeda in te wandelen. Eindpunt is Andromeda 2, waar we bij Charles voor een gezellige nazit en Nieuwjaarsborrel neerstrijken.
Charles Aerssens
30 januari 2054
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 30-01-2025 door C.P.J. Aerssens