Voor de eerste wandeldag van 2020 staat op de agenda dat de wandelvrienden van L.A.W.V.”Via-Via” woensdag 22 januari op pad gaan voor een “Grenzeloze wandeling “met start in Nieuwkerk. De wandeling zal starten in het onder Goirle gelegen Nieuwkerk en ons langs het Halve Maan ven naar Grenspaal 212 voeren. Zo bereiken we over de grens het in de Noorderkempen gelegen Belgische buurtschap Aarle. Nu volgen we het beekdal van de Poppelsche Leij en wandelen voorbij aan Landgoed De Schrieken, waar de route naar Poppel verloopt, waar Horecagelegenheid Mieke Pap voor ons de ideale plek is voor de middagpauze! Vanuit Poppel wandelen we dan door het beekdal van de Aa of Roovertsche Leij naar Grenspaal 209 vanwaar we dan aan de Belgische zijde van Landgoed Gorp en Roovert westwaarts gaan tot aan de voormalige grensovergang van België met Nederland. Langs Grenspaal 210 zullen we deels op Nederlands-Belgisch grondgebied langs Withuis terugkeren naar Nieuwkerk.
Via de mail laten Theo en Jace weten op die dag andere dingen op gepland te hebben en Jasper laat weten dat Chris Ketelaars graag mee wil wandelen. Rekening houdend met de logistiek heeft Charles de aanvankelijke planning met start in Poppel aangepast en deze naar Nieuwkerk onder Goirle verplaatst. De Hans, Wil, Arie en Charles vertrekken uit Loon op Zand om 8.45 uur. Laurens rijdt alleen en Jasper en Chris delen samen de auto. Rond de klok van 9.20 uur zijn alle wandelaars op de parkeerplaats van het voormalige klooster Nieuwkerk aan het Nieuwkerksbaantje. Het kleine gehucht Nieuwkerk, dat vroeger Steenvoort werd genoemd ligt midden in het gebied, dat lang in bezit geweest is van de abdij van Tongerlo en een belangrijke rol heeft gespeeld tijdens de 80-jarige oorlog. Na onteigening omstreeks 1820 komt de Familie van Hogendorp, Heren van Tilburg en Goirle, in het bezit van Nieuwkerk. Er wordt ontgonnen, wegen aangelegd en er verrijst zelfs een grafkelder. Rond 1824 wordt het buitenhuis “Dennenoord” gebouwd. Zo ontstaat Landgoed Nieuwkerk.
Na verkoop van het landgoed in 1860 aan Jhr. François de Meester (1797-1881), burgemeester van Heindonk, komt het door vererving in eigendom van Baron Albert De Meester de Betzenbroek (1867-1944) en na zijn dood aan de familie van Baron André de Jamblinne de Meux (1892-1967). Baron Albert De Meester de Betzenbroek laat een klooster op het landgoed bouwen, dat op 1 juni 1913 wordt ingewijd. Priesters in opleiding van de Missionarissen van de Heilige Familie krijgen les in dit klooster. Eind Jaren ’50 komt het klooster in handen van de Trappisten en in 1986 wordt het klooster een rusthuis voor zusters Franciscanessen. Vervolgens is het klooster het onderkomen voor de Priesterbroederschap Sint Pius X en een Maastrichtse congregatie. In 1997 komt er een einde aan de religieuze bestemming en bouwt een particulier in 2006 het klooster om tot bezinnings- en congrescentrum. Helaas blijkt deze formule niet levensvatbaar waarna in 2012 het klooster een horeca bestemming krijgt.
We vertrekken vanaf de parkeerplaatsnaar links over het Nieuwkerksbaantje tot op de eerste kruising van onverharde paden. Onze route gaat hier naar rechts over een brede zandweg tot we aan een houten hekwerk komen. We kiezen hier voor het smalle bospad met aan de rechterzijde het in 1996 gerestaureerde Halve Maan ven, dat gelegen is in een natuurgebiedje van 125 hectare. Dit gebiedje is in 1992 voor het symbolische bedrag van 1 gulden verkocht aan de Stichting Brabants Landschap en bestaat voornamelijk uit naaldbos met Corsicaanse den, Europese lariks en Amerikaanse eik. Het Halve Maan ven is onlangs uitgebaggerd en er huist tegenwoordig een kolonie Canadese ganzen. Het smalle bospad, dat langs het ven slinger komt, uit op een breed zandpad. Aangekomen op de eerste kruising van zandpaden gaan we rechtsaf en komen even verderop weer uit op het Nieuwkerksbaantje. We steken hier recht over langs een opvallend pandje van drie arbeiderswoningen met de typische roodgele luiken van het Landgoed Nieuwkerk. Op de poort staat met grote letters “Hanzelust”. Deze naam roept bij Arie en Charles herinneringen op aan hun docententijd op het Hanzecollege in Oosterhout.
Aan het einde van deze zandweg bereiken we bij de zitbank en KNP51 de Aalsedijk met verhard fietspad. We steken over en komen op de Oude Heerstraat. We hebben nu een open landschap voor ons met zicht op het net over de Belgisch-Nederlandse grens gelegen buurtschap Aarle. We volgen het asfalt naar links en steken bij Grenspaal 212 de Poppelsche Leij over en staan dan meteen in het buurtschap Aarle. Naar rechts gaat onze route en op de Y-splitsing opnieuw naar rechts. We passeren nu Radio Paloma, een Belgische piratenzender, die als grensradio die 24 uur per dag te beluisteren is. De studio staat zo’n 50 meter van de grens met Nederland en je kunt er naar luisteren via FM 106 Mhz of via de internet stream. De zender heeft een eigen geluid met wereldnieuws, nieuws uit de regio en verenigingsnieuws. Populair is de muzikale mix van de beste hits van toen en nu. Op zondag is er extra aandacht voor Nederlandstalige/Vlaamstalige muziek en regionale artiesten.
De fietsroute die we vanaf hier volgen in de richting van Poppel verloopt dicht langs de Poppelsche Leij, die hier grensbeek tussen Nederland en België door de laaggelegen Egelbroeken stroomt. Bij wandelknooppunt 50 nemen we de veldweg tussen de akkers door en bereiken bij KNP1 de bosrand van het gebied Aarleheide. Hier in dit buitengebied stuiten we op de villawijk Aarleheide. Het is verbazingwekkend te zien hoe hier panden van moderne architectuur liggen naast protserige Dynasty optrekjes. Over smaak vat hier zeker te twisten. We passeren KNP2, steken het asfalt over en slaan rechtsaf als we in openterrein komen. Verderop slaan we linksaf en bereiken het natuurgebied Klotkuilheide We lopen door tot aan KNP18, waar we op de 5-sprong meteen rechtsaf het bospad kiezen. Dit pad lopen we helemaal uit tot we weer op het fietspad in het dal van de Poppelsche Leij uitkomen. Linksaf wandelen we tot op de N135, de Steenweg Baarle uitkomen. Even naar links voorbij aan voor het voor publiek niet toegankelijke Landgoed De Schrieken.
Het is Generaal Paulin F.J. Lahure, een uit Brussel afkomstige jachtliefhebber, die in 1861 hier in het voor hem afgelegen Vlaamse land 50 hectare grond aankoopt met een nog veel omvangrijker jachtgebied en er een onderkomen bouwt. Na zijn dood in 1874 komt het landgoed door vererving aan zijn broers: Generaal Camille Lahure en Albert Lahure, die het in 1877 verkopen aan Ulysse Burnenville uit Huy en het wordt verkocht het in 1888 aan Louis Aimé Misonne (1855-1936), voorzitter van de rechtbank in Turnhout. Hij bouwt er in 1901 een kasteel in Neo Vlaamse Renaissancestijl, naar een ontwerp van de architect Pieter Jozef Taeymans (1842-1902). Hij breidt het bezit uit, plant, bouwt, maakt vijvers en verfraait. Langzaam verrijst er in de uitgebreide heidevlakten, waar hij over 2000 hectare het jachtrecht geniet, een waardig landgoed. Tijdens WOI zijn er Duitsers ingekwartierd voor grensbewaking en verdwijnen er kostbaarheden en tijdens WOII wordt het kasteel opnieuw door de Duitsers bezet maar zonder veel schade. Het zijn de zogenaamde "Zwarten", Belgische NSB’ers, die maar anderhalve maand na de bevrijding in het gebouw hebben gezeten en de grootste vernielingen in het kasteelinterieur hebben aangericht. Van het huidige Landgoed De Schrieken, dat nu 120 hectare groot is, wordt nu vijf hectare in beslag genomen door twee vijvers met eilandjes, die door een laan gescheiden zijn. Tot op heden is het landgoed in het bezit van de familie Misonne.
Vanaf de Steenweg Baarle volgen we de afrastering van het Landgoed De Schrieken en slaan rechtsaf de onverharde weg in. We nemen het eerste bospad naar links. We negeren de markering van het wandelroutenetwerk en wandelen rechtuit tot we op het asfaltweggetje uitkomen. Hier houden we rechts aan langs de bosrand tot er net voor het einde van dit bosje een pad naar links doorsteekt. Door het bos komen we aan KNP21 en kiezen hier voor de richting naar KNP22. Dit gemarkeerde punt vinden we aan de Grouwstraat. We volgen de Grouwstraat in de richting van het kerkhof en komen tussen het nieuwe deel en het oude kerkhof aan de Neogotische St. Valentinuskerk uit 1906. De toren stamt uit de 16e eeuw en is gebouwd in Kempense Gotiek, voorzien van steunberen en een traptoren. De torenspits is getooid met een bol en een scherpe naald. Het interieur kent biechtstoelen uit de 18e eeuw en een hoogaltaar uit 1912. De H. Valentinus vinden we er op de zuil van de preekstoel. De kerk telt diverse waardevolle beelden en schilderijen, waaronder het beeld van Sint Anna ten Drieën (15de eeuw): Anna, de moeder van Maria, staat er met haar dochter en kleinzoon Jezus.
Hier komen we aan de doorgaande weg van Poppel naar Ravels. De wandeling gaat naar links in de richting van het centrum. Hier maken we halt bij Horecagelegenheid Mieke Pap, voor ons de ideale plek is voor de middagpauze! Lauran geeft aan nog even post te moeten ophalen! Hans, Wil, Arie, Jasper, Chris en Charles genieten intussen al van een koffie, cappuccino of warme chocomel met appelcake met slagroom en wachten geduldig tot Lauran zich weer bij hen aansluit. Als Lauran weer verschijnt, vertelt hij al koffie gedronken te hebben op zijn postadres. Gezien de tijd daar doorgebracht ontlokt bij de Mieke Pap bezoekers schalkse opmerkingen.
Weer op weg voor het laatste traject wandelen we richting het voormalige Gemeentehuis van Poppel. Dit gebouw stamt uit 1908 in is opgetrokken in baksteen met de toen modieuze natuurstenen sierbanden. De trapgevel en de hooggeplaatste toegangspoort zijn kenmerkend voor de Vlaamse Neo-Renaissance stijl. Tot 1977 is Poppel een zelfstandige gemeente, die dan bij de Gemeente Ravels wordt gevoegd. Het dorp dankt zijn naam aan een grenskerk die daar in 1652 is gebouwd ten behoeve van de parochie van het nu Nederlandse Goirle. Beide plaatsen hebben tot het Hertogdom Brabant behoord en sinds 1815 vallen Poppel en Ravels onder de Belgisch provincie Antwerpen en de Gemeente Goirle onder de Nederlandse Provincie Noord-Brabant. Ook het noordelijk gelegen gehucht Nieuwkerk, gelegen in de bossen aan de grens met Nederland, behoorde ooit tot Poppel. Het is hier dat tijdens de Belgische Opstand de Nederlandse troepen in de vroege ochtend van 2 augustus 1831 de grens met het huidige België oversteken en de Tiendaagse Veldtocht beginnen.
Voorbij het oude Gemeentehuis gaat de route bij KNP24 naar rechts langs de parkeerplaats. Hier staat het standbeeld 'Vriendschap'. Dit beeld is van kunstenaar Stan Grooten uit Weelde-Statie symboliseert de verbondenheid tussen de Belgen en de Nederlanders in deze grensgemeente. Het bestaat uit twee personen, waarvan de ene een frietzak en de andere een kaasbol vasthoudt. We wandelen Mierdsestraat om dan na goed 50 meter na huisnummer 11 linksaf de markering te volgen naar KNP25. Na enkele meters laten we de bebouwing achter ons en staan we in het open landschap. De route leidt ons tussen de weilanden door langs KNP25 naar het beekdal van de Aa of Roovertsche Leij. Hier nog een onooglijk stroompje dat ten zuidoosten van Poppel ontstaat uit de samenvloeiing van de Heesdijkse Loop en de Straatloop en noordwaarts meandert op haar weg naar de Kranenbeemd en het gehucht Overbroek meander zij er lustig op los richting Belgisch-Nederlandse grens. Aangekomen bij KNP26 bij de Bremweg gaat de route rechtsaf en komen we op de T-splitsing bij een reusachtige klomp als infobord van de Smokkelaarsroute. Hier wordt informatie gegeven over de grensversperring, die de Duitsers in WOI gebouwd hebben langs de Belgisch-Nederlandse grens en die bestaan heeft uit 7 hoogspanningsdraden van 2000 Volt. Aanraking met deze “Fil d’électrique” is dodelijk!
We wandelen over het asfalt naar links en houden de Aa of Roovertsche Leij aan onze linkerzijde. Na enkel bochten komen we in het gehucht Overbroek. De route gaat naar links. In het verleden zijn hier illegale bouwpraktijken aan het licht gekomen. Opnieuw hebben we de Aa of Roovertsche Leij in onze nabijheid en de route voert ons voorbij KNP12 door een brede met beuken omzoomde laan naar KNP11. Hier steken we linksaf het bruggetje over de Aa of Roovertsche Leij over. We komen door het buurtschap Hulsel en staan dan even verderop langs KNP6 bij KNP96 aan de Rovertkapel vlak bij de Belgisch-Nederlandse grens.
Vanaf 1643 tot iets na 1672 bevindt zich op de plaats van de huidige kapel een schuurkerk voor de bewoners van Hilvarenbeek. In ieder geval is tussen 1736 en 1738 deze kapel gesticht. Het is een witgekalkt vierkant gebouwtje met afgeplatte hoeken en een barok aandoend koepeltje. In de kapel bevindt zich een schilderij van Zuster Augustina da Porta van het H. Graf uit Turnhout, dat de legende met een schaapskudde uitbeeldt. Het verhaal gaat dat op 13 oktober 1735 in de St. Valentinuskerk in Poppel wordt ingebroken. De dieven breken het tabernakel open en stelen de ciborie met de geconsacreerde hostiën. Ook nemen ze de relikwieën van de H. Valentinus en de H. Willibrordus en de vaten met de H. Oliën mee. Pastoor Van Rijckevorsel mobiliseert de bevolking om in groepen de omgeving uit te kammen. Uiteindelijk constateert men dat op de plaats van de ruïne van de oude schuurkerk de grond is omgewoeld en als men hier gaat graven, worden de hosties onbeschadigd teruggevonden. De legende vertelt van een herder die met zijn schaapskudde op deze plaats langs trekt en zijn schapen halt houden en godvruchtig knielen. De hosties worden in processie teruggebracht naar Poppel en er wordt een kapel gebouwd. Jaren daarna en tot 1852 wordt er op Sacramentsdag vanuit Poppel een processie in processie teruggebracht naar Poppel en er wordt een kapel gebouwd. Jaren daarna en tot 1852 wordt er op Sacramentsdag vanuit Poppel een processie naar deze plek gehouden. Zo is ook de naam Processiebaan gebleven, het pad dat ons hierheen gebracht heeft.
Hier bij KNP96 vinden we ook een gedenksteen die hier geplaatst is voor 305 kilometer wandelplezier in de Kempen. Deze Streek-GR Kempen is een initiatief van een aantal instanties, zoals de VZW Grote Routepaden, Streek VVV Noorderkempen, TFPA Toerisme Kempen, stichting Lange Afstandswandelpaden, Samenwerkingsverband Midden-Brabant, Stadsgewest Breda en de lokale VVV’s met steun van het Interregionaal fonds van de Europese Unie. Voor de kapel langs wandelen we even naar links over de Beeksebaan en passeren kiezen dan voor het eerste pad naar rechts. Bij de markering slaan we linksaf vanwaar we dan aan de Belgische zijde van Landgoed Gorp en Roovert westwaarts gaan. Als we in de buurt van de voormalige grensovergang van België met Nederland komen, passeren we KNP97. Op de doorgaande weg van Goirle naar Poppel even rechts en dan meteen langs de pomp Van Raak naar links de Turnhoutsebaan op tot aan de splitsing bij Grenspaal 210. Onze route gaat op dit punt rechtsaf en verloopt langs de grens aan de Nederlandse kant! Op de brede zandweg passeren we KNP7. Aangekomen bij het brede laantje aan onze rechterzijde slaan we even linksaf. Op de T-splitsing naar rechts en tussen de rododendronstruiken door vervolgens linksaf. Het smalle bospad dat we nu volgen, komt bij een boerderij uit op een laantje, dat we met de bocht naar rechts volgen.
Voorbij een aantal villa’s aan onze linkerzijde kiezen we op de kruising de route naar links.
We zijn hier in het kleine buurtschap Withuis. We wandelen langs de achterzijde van het op enkele tientallen meters op Belgisch grondgebied gelegen kapelletje, dat hier in 1639 als grenskerk wordt gebouwd. Na de Vrede van Munster (1648) tijdens de Reformatie bouwen omstreeks 1650 de Tilburgse Katholieken op het hier Spaans grondgebied, net over de huidige Belgisch-Nederlandse grens, een schuilkerk. Deze wordt in 1799 afgebroken en dan komt op dezelfde plek de kapel Sint-Jans Gool, die er nu nog steeds staat en in de jaren ‘80 van de vorige eeuw is gerestaureerd. We steken de Poppelsche Leij over en komen op de Aalsedijk. Even naar rechts staan we op de kruising van de Aalsedijk en Nieuwkerksedijk bij ANWB-paddenstoel P-24700 en KNP61. Een beeld van een statige bisschop met mijter waakt hier over de verkeerssituatie. Nog slechts een goede honderd meter naar links en we zijn terug op de parkeerplaats van Klooster Nieuwkerk. De wandeling zit erop. We nemen afscheid van elkaar en rijden huiswaarts. Voor de volgende keer reserveren we alvast woensdag 19 februari voor een nieuwe wandeldag. Charles zal zich over een nieuwe route buigen.
Charles Aerssens
29 januari 2020
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 29-01-2020 door C.P.J. Aerssens