VINCENT VAN GOGH ROUTE 5 - BUITENGEBIED ZUNDERT
Traject Zundert - Klein Zundert - Beekdal Aa of Weerijs - Wildert 14,5 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Geboorteplek van Vincent van Gogh (1853)
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek










 Vincent van Gogh Huis, Markt 26-27, 4881 CN Zundert
Ongeveer 14,5 km
Deze zeer afwisselende rondwandeling in de voetsporen van Vincent van Gogh neemt je mee door Vincent van Goghs geboortedorp Zundert en de verrassende en prachtige natuur in het buitengebied van Zundert. Je wandelt in het dorp langs een aantal Van Gogh Monumenten en plekken uit zijn vroegste jeugd en in het buitengebied door het coulisselandschap met de slingerende beekdalen van de Kleine Beek en de Aa of Weerijs. Het zijn plekken die hij in zijn vroegste jeugd in zijn hart gesloten heeft en waar hij later in zijn leven met weemoed aan terugdacht. Deze wandelroute, zoals die als een korte Van Gogh Route op de website van VisitBrabant in geplaatst is, verloopt bovendien als een ruime rondwandeling door het boeiende landschap aan de oostzijde van het riviertje de Aa of Weerijs door het coulisselandschap met het buurtschap de Wildert, Natuurgebied De Gaard en het moerasgebied langs de Aa of Weerijs.

ROUTEBESCHRIJVING

Voor deze Van Gogh Route in de omgeving Zundert starten vanaf het Vincent van Gogh Huis aan de Markt. Het is de plek waar Vincent van Gogh op 30 maart 1853 het levenslicht zag. Het is dan de pastorie waar Vincents vader Theodorus van Gogh, in 1849 als predikant benoemd in Zundert, met zijn gezin woont. Zijn geboortehuis wordt in 1903 gesloopt om plaats te maken voor een nieuwe pastorie. Een plaquette van de Oosterhoutse beeldhouwer Niel Steenbergen, in de gevel van dit pand, getuigt nog van de geboorte van de beroemde Zundertenaar. Het huidige Vincent van Gogh Huis met VVV-balie is ontstaan door het samenvoegen van twee beeldbepalende gebouwen: De nieuwe pastorie en de ernaast gelegen karakteristieke patriciërswoning. Bij de renovatie van de panden, is in de grote achtertuin een zogenaamde welput blootgelegd, die de familie Van Gogh van zuiver drinkwater voorzien heeft. In die tuin staat de gerenoveerde schuur, die nu ingericht is voor groepsontvangsten en workshops. De tuin zelf is gereconstrueerd naar de situatie zoals hij door Vincents moeder is aangelegd en heeft een terras. Het Vincent van Gogh Huis laat je ervaren hoe Vincent van Gogh in Zundert een pittige start heeft gekend en als zoon van dominee Theodorus van Gogh al snel een buitenbeentje in het katholieke dorp is. Het is meer dan een museum met de vaste presentatie ‘Vincent van Gogh – De Wortels van een Meester’. Ook wisseltentoonstellingen van 20e en 21e eeuwse kunstenaars tonen Van Goghs invloed op de moderne kunst.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Vincent van Gogh Huis
Bij vertrek vanaf het Vincent van Gogh Huis zien we aan de overzijde op de Markt het beeldbepalende gemeentehuis van Zundert. Het wit gepleisterde classicistisch gebouw met fronton op Dorische halfzuilen en met gekoepeld klokkentorentje is in 1840 door de Bredase architect Pieter Huijsers (1781-1848) gebouwd. Het gemeentehuis is in 2019 gerenoveerd en het interieur is aangepast aan huidige tijd. In dat jaar heeft landschapsarchitect Ton van Beek bij de herinrichting van de Markt het wereldberoemde zelfportret van Vincent van Gogh in het plaveisel vereeuwigd! We wandelen met het verkeer mee de Molenstraat in. Hier is in de bestrating aangebracht, dat door Zundert de Napoleonsweg van Wernhout naar Amsterdam verliep. Keizer Napoleon (1769-1821) besloot dat in het kader van zijn bezoek aan Antwerpen en Breda dit tracé aan te leggen door voormalige Staats-Brabant. De Napoleonsweg komt gereed in 1813 en liep na Zundert en Rijsbergen via Princenhage, Breda, Teteringen, Oosterhout, Den Hout naar Geertruidenberg, via Keizersveer over Hank en via Gorinchem en Utrecht naar Amsterdam. Langs de wegen werden beuken- of eikenbomen geplant om soldatentroepen tegen de zon te beschermen.

In de Molenstraat passeren we de Sint Trudokerk. Deze rooms-katholieke driebeukige kruiskerk met ronde koepelvormige vieringtoren en kegelvormig dak is gebouwd in 1927 naar een ontwerpen van architect Jan Stuyt (1868-1934). De kerk heeft een rijke geschiedenis en is de derde op die plek. Tussen 1233 en 1281 staat er al een eerste parochiekerk en in1487 is er sprake van de bouw van een nieuwe kerk. Na de 80-jarige oorlog komt de kerk in handen van de Protestanten en wijken de Katholieken uit naar een schuurkerk. Als er na 1795 weer vrijheid van godsdienst is, komt de Sint Trudokerk opnieuw in bezit van de Katholieken. In 1802 wordt het meubilair van de opgeheven Sint Michielsabdij uit Antwerpen aangekocht. Het interieur blijkt van een grote historische waarde. Het gaat immers om een hoogaltaar met de beelden van de Moeder Gods met Kind, de Aartsengel Michaël en de H. Norbertus, twee zijaltaren met schilderijen uit de 17e eeuw van de beroemde Vlaamse kunstenaar Peter Paul Rubens(1577-1640) en biechtstoelen. De slechte toestand van het kerkgebouw noodzaakt het bisdom en kerkbestuur om in 1927 te kiezen voor nieuwbouw met behoud van het historisch interieur. Naast de kerk staat een Heilig Hartbeeld (1949) van Steph Uiterwaal (1889-1960). Het is een staande Christusfiguur, die met zijn linkerhand wijst naar het Heilig Hart op zijn borst en met zijn rechterhand naar de hemel. Links van hem knielt een vrouwenfiguur, een verwijzing naar Margaretha-Maria Alacoque, een 17e eeuwse Franse religieuze zieneres.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Markt met classicistisch gemeentehuis
We wandelen de Molenstraat helemaal uit tot op de kruising met de Prinsenstraat. Onze route gaat bij KNP63 rechtsaf en we volgen de N638 tot we bij KNP66 komen. Hier volgen we naar rechts het voetpad langs de nieuwbouwwijk. We komen nu in de Landschapszone De Tuinderij, een compensatiegebied voor de nieuwbouwwijk. Het is belangrijk voor het waterbeheer en vangt het regenwater uit de woonwijk op, houdt het tijdelijk vast en laat het langzaam infiltreren in de bodem. Voor dit natuurlijke systeem om wateroverlast in de woonwijk tegen te gaan bij langdurige en hevige regenval zijn waterpartijen uitgegraven. Vlonderpaden, betonnen paden en een touwbrug aangelegd. We volgen het voetpad, gaan naar links over de touwbrug en volgen de groengele markering tot we bij KNP62 naar links over het viaduct over de N638, de Beeklaan, worden geleid. We komen na de oversteek van de Kleine Beek bij KNP61. Hier dalen we de stenen trap af en wandelen door de natuurzone Kleine Beek en de Assortimentstuin, een groot gebied waar de natuur de ruimte gekregen heeft om zich te ontwikkelen.

Deze Assortimentstuin tussen Zundert en Klein Zundert kent een lange geschiedenis. In 1988 is de tuin aangelegd als een soort levende etalage en showtuin voor de vele boomkwekerijen in Zundert. De Kleine beek vormde het centrale element en zorgde voor een mooie integratie van park en omliggend landschap. Er werd op het middenterrein de vakbeurs GrootGroen gehouden. Het onderhoud van de Assortimentstuin bleek echter een te grote opgave met verwaarlozing van het ruim 5 hectare grote terrein tot gevolg. Als Staatsbosbeheer besluit het terrein af te stoten en de optie dreigt om de tuin openbaar te verkopen, komt de stichting Assortimenstuin in beeld met als doel de tuin openbaar te houden voor de toekomst en er een robuuste, veilige, groene ontmoetingsplaats te maken. met wandelpaden, een vijverpartij, sport- en speelvoorzieningen. Nu past het gebied van de Assortimentstuin naadloos in de landschapszone De Tuinderij, waardoor deze Vincent van Gogh wandelroute loopt.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Assortimentstuin
Onder aan de trap gaat de wandelroute over een vlonderpad op de oever van de Kleine Beek langs een tweetal kijkwanden naar KNP67 en we wandelen van daar door de Assortimenstuin richting KNP60. We passeren picknicktafels en een aantal speelse objecten zoals rotsblokken en een waterspeeltuin, die het opengebied verfraaien. Aangekomen bij KNP 60 steken we rechtdoor over de kinderkopjes en komen in Klein-Zundert aan de Sint Willibrorduskerk. Deze rooms-katholieke kerk uit 1911 is gebouwd in Neo-Romaanse stijl en ontworpen door architect Jan Stuyt (1868-1934), in samenwerking met de Limburgse architect Josephus Theodorus Joannes Cuypers (1861-1949). Al in 1157 is sprake van een kerk in Klein-Zundert waarvan het patronaatsrecht valt onder de Abdij van Tongerlo, wat blijft tot 1823. De kerk staat dan op de Raamberg, zo’n 2 km ten noordoosten van het huidige Klein-Zundert. In 1971 en 1972 heeft de archeologische werkgroep uit Zundert en Rijsbergen de contouren van deze kerk opgezocht en gevonden. Ze is oorspronkelijk van turfsteen en wordt in 1516 vergroot in baksteen. Na sterke beschadigingen in de 80-jarige Oorlog, wordt de kerk hersteld en voorzien van een nieuw interieur. Nadat in 1648 de kerk aan de Protestanten is overgedaan, die er nooit een eredienst houden, raakt de kerk in verval en wordt in 1823 afgebroken. De Katholieken kerken in de pastorie en omstreeks 1672 wordt er een schuurkerk gebouwd. In 1775 wordt het schuurkerkje vervangen en in 1823 vergroot door de materialen die vrij kwamen bij de afbraak van de Middeleeuwse kerk. In 1909 wordt het gesloopt omdat de nieuwe Sint Willibrorduskerk gebouwd wordt.

Bij Sint Willibrorduskerk de slaan we rechtsaf tover de Klein Zundertseweg tot we op de rotonde uitkomen met de N638. Op de rotonde nemen we meteen na de oversteek van de Kleine Beek naar links het onverharde pad op de oever van die Kleine Beek. Deze beek ontspringt uit meerdere bronnen en slootjes tussen de Belgische dorpen Wuustwezel en Achterbroek en begint daar als Berkenbeek. Bij het natuurgebied de Matjens stroomt de beek definitief Nederland binnen. Hij stroomt langs Achtmaal en een paar kilometer stroomafwaarts door Klein Zundert, waar hij verderop aan de noodoostzijde van Zundert uitmondt in de Aa of Weerijs. We volgen de grasbaan, die als onderhoudspad door het waterschap gebruikt wordt voor het maaien van deze waterloop. Het oeverpad is ook belangrijk voor de natuurontwikkeling langs de beek en niet ingericht als officieel wandelpad. Op ons traject tot aan de Bredaseweg is het oeverpad niet afgesloten met een hek. Zo komen we uit op de Bredaseweg.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Klein-Zundert - Op pad langs de Kleine Beek
Op de Bredaseweg steken we over en zien dat de route langs de Kleine Beek niet meer toegankelijk is voor wandelaars. We volgen de Bredaseweg even naar rechts en slaan dan links af over het zandpad langs de bosrand. Op de T-splitsing gaan we rechtsaf tot voorbij de boerderij. Hier pikken we de groengele markering van het wandelroutenetwerk weer op en wandelen linksaf tot we bij KNP65 komen. We bereiken hier de waterloop van de Aa of Weerijs, waar onze route rechtsaf verloopt op het oeverpad langs de groengele markering van het wandelroutenetwerk.

We wandelen hier aan de bovenloop van Aa of Weerijs te oosten van Zundert. Dit riviertje was lang een vrij onbekende stroompje, dat er een eeuw geleden heel anders uitzag dan nu. Het heeft zich waarschijnlijk gevormd uit smeltwaterstromen aan het einde van de laatste ijstijd. In die periode ontstaat een tamelijk breed en vlak dal als gevolg van afzettingen tijdens het Holoceen. Het ontspringt op de hogere zandgronden in België uit de samenvloeiing van de Grote Aa in Wuustwezel en de Kleine Aa bij Brecht en stroomt van het zuidwesten naar het noordoosten als een meanderende waterloop door een breed beekdal en vanaf de landsgrens met Nederland verder als Aa of Weerijs. Verborgen in het boerenland meanderde het riviertje in een aantal rare bochten via Zundert en Rijsbergen naar het lager gelegen Breda. In 1967 is de Aa of Weerijs rechtgetrokken en geamputeerd tot een brede, diepe sloot, die het water sneller afvoert. Bij de herinrichtingsplannen in het gebied van de bovenloop van de Aa of Weerijs is gepoogd de historische landschapsstructuur te herstellen. Het beekdal is nu een stuk natuurlijker geworden met brede stroken ruige oeverbegroeiing en struwelen en er zijn nieuwe meanders gegraven. Dit komt de waterkwaliteit van het riviertje ten goede en de natuurwaarden nemen toe. In het beekdal foerageren zwaluwen, reigers, torenvalken en buizerds en in de rietkragen huizen kleine zangvogels. Op het water vinden we op een aantal plaatsen roze waterlelies en gele watergentiaan.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Klein-Zundert - Stuw in Aa of Weerijs
We volgen de grasbaan en passeren een van de vispasseerbare stuwen in de Aa of Weerijs, die zorgen voor de afwatering van de omliggende zandgronden. Waterschap Brabantse Delta heeft hier de oevers ingericht als ecologische verbindingszone en er is een oude meander hersteld om ruimte te scheppen voor waterberging van de Aa of Weerijs. Langs het riviertje zien we naast grasland ook akkerbouw. We volgen de grasbaan tot we op de Meirseweg, de doorgaande weg van Zundert naar het Belgische Meir, uitkomen bij de Laarbrug bij KNP28.

De huidige betonnen Laarbrug dateert van 1946, nadat zijn voorganger tijdens de WOII tot twee keer toe is vernield. Maar de geschiedenis van deze brug gaat veel verder terug. Hij wordt in de archieven al tijdens de 80-jarige Oorlog genoemd in 1602. Het gaat dan om een waarschijnlijk simpele, houten brug. Ook in de negentiende eeuw is de brug nog van hout, zoals blijkt uit een bestek voor het herstel van de brug uit 1844. Maar op een foto uit 1934 kun je al zien dat de landhoofden gemetseld zijn met hardstenen elementen en dat er een ijzeren leuning langs de brug staat. De brug wordt in de meidagen van 1940 opgeblazen om te voorkomen dat de Duitsers via België Nederland zouden binnentrekken. Korte tijd later legt men een schipbrug in de Aa of Weerijs. Dat werkte echter niet goed, omdat de taluds zo hoog waren. Daarom komt er een brug van boomstammen, die later vervangen wordt door een houten noodbrug. In 1943 bouwt men een nieuwe betonnen brug en wordt ook de Aa of Weerijs gekanaliseerd. In oktober 1944 blazen de Duitsers bij de bevrijding van Zundert de brug opnieuw op en leggen de Geallieerden een baileybrug, die in 1946 vervangen wordt door de huidige Laarbrug.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Laarbrug over de Aa of Weerijs aan de Meirseweg
Naast de Laarbrug staat het bevrijdingsmonument van Zundert, dat herinnert aan de Amerikaanse 104de Infanterie Divisie, de ‘Timberwolves Division’, die Zundert op 27 oktober 1944 bevrijd heeft. Het monument bestaat uit een ‘Timberwolf’ boom, een ster in het plaveisel, een bronzen plaat met een tekst waar de 104e infanterie divisie bedankt wordt voor de bevrijding en een infopaneel met het bevrijdingsverhaal en foto’s. Na het mislukken van Operatie Market Garden in september 1944 start op 20 oktober 1944 een nieuw geallieerd offensief: Operatie Pheasant met de ervaren Britse 49th West Riding Division ‘Polar Bears’ op de linkerflank en de Poolse 1e pantserdivisie onder bevel van Generaal Maczek op de rechterflank van de Amerikaanse 104de Infanterie Divisie, de ‘Timberwolves Division’. Bij deze opmars richting het Hollands Diep door de geallieerde troepen krijgt de onervaren ‘Timberwolves Division’ opdracht om vanuit Wuustwezel via Achtmaal naar Zundert op te rukken. De Timberwolves soldaten onder leiding van Luitenant-Kolonel. Generaal Allen zet hier het 413e, 414e en 415e Regiment in, dat op heftige Duitse tegenstand stuit. De Duitsers maken veelvuldig gebruik van snipers, mijnen, booby traps en wegversperringen. Ook is er verwarring door gebruik van burgerkleding. Ondanks deze felle weerstand onder slechte weersomstandigheden gaan de Timberwolves stug door met hun aanval, met vele slachtoffers tot gevolg. De operatie kost aan 37 militairen het leven, terwijl er ook nog eens 135 soldaten gewond raken. Op 27 oktober ’s middags om 4 uur wordt Zundert bevrijd!

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Infopaneel Bevrijdingsmonument Timberwolves Division
We steken bij KNP28 de Laarbrug over en gaan direct rechtsaf. We vervolgen de wandelroute na de sluitboom op de oever van de Aa of Weerijs tot we bij KNP26 aan de volgende brug over het riviertje komen. We steken hier niet de Aa of Weerijs over maar wandelen bij dit knooppunt linksaf richting KNP9 in het zuidoostelijk buitengebied van Zundert. Het smalle voetpaadje brengt ons naar de Rustenburgstraat, waar we schuin naar links oversteken en het voetpaadje tussen de velden door uitlopen naar de Goorbaan. De route gaat naar rechts over het asfalt van de Goorbaan. Met de bocht mee naar links komen we op de T-splitsing bij KNP9. We wandelen vanaf dit punt even naar links in de richting van KNP27 om dan het eerste bospad naar rechts in te slaan. Op de T-splitsing rechtsaf en op de volgende kruising linksaf. We volgen dir bospad tot voorbij het omheinde open stuk met nieuwe bosaanplant. Hier 20 meter rechtdoor in de richting van de Lange Gooren, een langgerekt natuurgebied van Staatsbosbeheer met vochtige heide en gagelstruweel op de Belgisch-Nederlandse grens waarin het stroomdal van de Goorloop ligt. De route gaat rechtsaf over een brede grasbaan. Zo komen we in open gebied en bereiken rechtuit het asfalt van de Gaardsebaan bij Voedselbos het Avontuur. De wandelroute gaat rechtsaf over de Gaardsebaan. Voorbij KNP29 komen we langs het bedrijfspand van Local Tea. Op onze wandeling zijn we in de veronderstelling hier een kopje thee te kunnen drinken. Maar dit is niet het geval. Wel krijgen wel enthousiast uitleg over Local Tea, als de eerste grootschalige theeplantage in West-Europa. Het is de kweker als eerste in Europa gelukt om de Camellia sinensis theeplant, de oerplant van alle 200 soorten thee, winterhard te kweken. We weten nu als van de teelt, oogst en uiteindelijk verwerking tot een (h)eerlijke kop verse kwaliteitsthee, hoe dit hier gebeurt bij LocalTea.

Weer op pad komen we even verderop aan de Gaardsebaan bij een Mariakapelletje, dat in 1958 is gebouwd door het Brabants Studentengilde van Onze Lieve Vrouw. Dit gilde is in 1926 opgericht door Brabantse studenten die aan Nederlandse universiteiten studeren en verbonden willen blijven met het Katholieke Brabant. Tijdens hun landdagen bouwen ze tussen 1933 en 1959 in totaal 23 Mariakapelletjes in het dorp waar ze gastvrij ontvangen worden om op die manier de verbondenheid met Brabant en haar bevolking te versterken. Zo sieren vele Mariakapelletjes nog steeds het Brabantse landschap. Het laatste kapelletje bouwen de Gildebroeders in Sint Michielsgestel in 1959. Dit Mariakapelletje is In 1989/1990 gerestaureerd.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Buurtschap Wildert - Theeplantage Local Tea
Aangekomen bij KNP51 slaan we linksaf de Krochtenweg in, waar na 400 meter voorbij Jachtlust de klinkerweg overgaat in een brede zandweg met vrij liggend fietspad. We wandelen tot aan de eerste pad naar rechts bij KNP52 en slaan hier rechtsaf langs het bankje. Als we het bosgebied achter ons laten bereiken we de verharding van de Wildertstraat. Rechtuit komen we op de T-splitsing met de Weduwestraat. Voor ons hebben we zicht op het brede dal van de Aa of Weerijs, dat op de topokaart vermeld wordt als In den Oosten. De groengele routemarkering wijst ons naar rechts! We wandelen de Weduwestraat helemaal uit tot op de T-splitsing met de Gaardsebaan/Wildertsedijk in het kleine buurtschap Wildert. De route gaat rechtsaf tot we even verderop bij KNP40 komen. Naast het hekwerk volgen we de grasbaan in de richting van KNP26 langs het drassige natuurgebiedje op de oever van de Aa of Weerijs. Langs de waterloop bereiken we KNP26, waar we linksaf het bruggetje oversteken en meteen linksaf op de oever van de Aa of Weerijs de groengele markering volgen tot we naar rechts worden afgeleid. Het smalle paadje leidt naar de kruising met de Oude Gasthuisstraat. We bereiken hier de bebouwing van Zundert en steken recht over. Tussen de beukenhagen van de Pastoorsdreef door komen we op de Burgemeester Manderslaan. We steken over en voor het hek, dat toegang geeft tot het kerkhof, gaat de route rechtsaf over het voetpaadje tussen de beukenhagen door naar links en rechts langs de parkeerplaats van de Molenstraat tot we op de Sint Elisabethstraat uitkomen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Zundert - Monument Vinvcnt en Theo van Gogh van Ossip zadkine (1964)
Linksaf op de Sint Elisabethstraat komen we aan KNP64, waar voor de Protestantse Kerk Zundert op het Vincent van Goghplein het geabstraheerde beeld staat van Vincent en Theo van Gogh, dat beide broers innig verstrengeld weergeeft. Het beeld van Ossip Zadkine is op 28 mei 1964 onthuld door Koningin Juliana en de Zundertse burgemeester G.J.A. Manders, in aanwezigheid van Ossip Zadkine. Dit bronzen beeld is geschonken door de bankiers Van Lanschot. De hardstenen sokkel komt uit Saint Rémy de Provence. Daarin zit een kistje met grond uit de kliniek waar Vincent werd verpleegd. Op deze sokkel staat een citaat uit de laatste brief van Vincent aan Theo: ‘..door mijn tussenkomst heb je deel aan de totstandkoming van bepaalde doeken, die zelfs in de ontreddering hun kalmte bewaren.’We staan hier bij de Protestantse Kerk Zundert uit 1806 met het ernaast gelegen klein huisje, dat in 1862/63 op aanraden van Vincents vader Theodorus van Gogh is aangekocht door de Nederlandse Hervormde Gemeente van Zundert als kosterswoning voor de kerk. Op het kerkhof is nog steeds het graf te vinden van het oudste broertje van Vincent dat dood geboren werd. Dat was precies een jaar voor de geboorte van Vincent zelf. Hij schreef maar één keer over dit graf, in een brief aan zijn vroegere chef Tersteeg, bij het overlijden van diens dochtertje. Emotioneel had dat graf weinig betekenis voor Vincent. Voor hem was het kerkhof eerder één van de plekken waar hij als kind speelde en waar hij genoot van de stilte.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Oberstleutnant Heinz-Wolfgang Schnaufer                                                                             Flying/Officer John Walter Charles Darvall
Naast het dood geboren broertje van Vincent van Gogh zijn er ook 13 Oorlogsgraven van geallieerde militairen op het Protestantse kerkhof. Ze zijn omgekomen bij een tweetal vliegtuigcrashes in 1944 in de directe omgeving van Zundert. Allereerst zijn er de graven van de omgekomen bemanningsleden van de op 27 april 1944 neergeschoten Avro Lancaster Mk III JB307 GT-H van het 156ste Squadron RAF. Te weten: Pilot Flyingt/Lieutenant Anthony George Randall Kayll, Flight Engineer Sergeant Richard Archibald Kilgour Riddle, Navigator Flying/Officer John Walter Charles Darvall , Navigator Sergeant John Dennington Manley, Wireless Operator Sergeant Eric Fletcher, Airgunner Sergeant Allen Beattie, Airgunner Sergeant Cyril Waller. De Lancaster bommenwerper is opgestegen op 26 april van het Engelse Upwood Cambridgeshire en op de terugvlucht van een bombardementsmissie op de Krupp fabrieken te Essen in het Ruhrgebied neergeschoten door Oberstleutnant Heinz-Wolfgang Schnaufer (1922-1950) van de Stab IV./NJG 1, in zijn Messerschmitt Bf 110 G-4/G9. Hij is de meest succesvolle Duitse jachtvlieger in WOII met 121 neergehaalde geallieerde toestellen en is op dat moment gestationeerd in het Belgische St. Truiden. De Lancaster bommenwerper stort om 02.05 neer in buurtschap Driehoek ten westen van Zundert. De hele bemanning komt om het leven. Alleen Sergeant Beattie wordt ongeschonden geborgen. De andere zes waren geheel verkoold. Zij worden begraven op het Protestantse kerkhof Zundert.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Oberstleutnant Gunther “Fips” Radusch                                                                             Air Gunner Sergeant William Francis O’Niell
De andere oorlogsgraven zijn van 5 omgekomen bemanningsleden van de 7- koppige crew van de Avro Lancaster Mk I LL951 AR-C van het 460ste Squadron RAAF. Deze bommenwerper is in de nacht van zondag 21 op maandag 22 mei 1944, om ongeveer 02.00 uur neergestort in de omgeving van Zundert. Hij is vertrokken is van de Engelse RAF basis Binbrook, Lincolnshire. De bemanning bestaat uit: Pilot Flight/Officer Reginald Eugene Mc. Dougall, Navigator Flight/Sergeant Ronald R. Bunker. Wireless Operator Sergeant James Herkes, Air Gunner Sergeant Harold R. Elsbury, Air Gunner Flight/Officer Eugene O’Donoghue en Air Gunner Sergeant W. Leaney en Air Gunner Wiliam Francis O'Niell. De Canadese piloot Flight/Officer Reginald Eugene Mc. Dougall heeft als doel die nacht Duisburg, een belangrijk logistiek centrum in het Ruhrgebied met ijzer, staal en chemische industrie. De Avro Lancaster Mk I LL951 AR-C is de enige van het 460ste Squadron die niet terugkeert op de thuisbasis in Binbrook. De bommenwerper wordt in de omgeving van Zundert neergeschoten door Oberstleutnant Gunther “Fips” Radusch (1912-1988) van de Stab 8./NJG 2, opgestegen van Fliegerhorst Deelen die met zijn Junkers JU-88 die nacht nog twee 4-motorige bommenwerpers neerschiet. Alleen Flight/Officer Eugene O’Donoghue en Air Gunner Sergeant W. Leaney weten zich per parachute in veiligheid te stellen en overleven de crash, maar worden gevangen genomen en naar de krijgsgevangenkampen Stalag Luft VII en Stalag Luft III getransporteerd. Zij overleven de oorlog. De gesneuvelde bemanningsleden: Pilot Flight/Officer Reginald Eugene Mc. Dougall, Navigator Flight/Sergeant Ronald R. Bunker. Wireless Operator Sergeant James Herkes, Air Gunner Sergeant Harold R. Elsbury en Air Gunner Wiliam Francis O'Niell worden in een collectief graf begraven op de begraafplaats van de Protestantse kerk te Zundert.

Nog even de straat oversteken en we zijn terug op het vertrekpunt: het Vincent van Gogh Huis. Terug van een afwisselende wandelroute langs Van Gogh monumenten, plekken uit zijn jeugd in zijn geboortedorp Zundert. Vervolgens wandelt je door het landschap met slingerende beken, dat hem zo na aan het hart lag en de oorsprong van zijn persoonlijkheid en kunstenaarschap gevormd heeft.

L.A.W.V.VIA-VIA

Voor een korte wandeling langs die plekken waar Vincent van Gogh tot zijn zestiende jaar op het ‘protestantse eiland’ in het overwegend katholieke Zundert gewoond heeft, is een handzaam wandelgidsje beschikbaar. Je loop langs de plaatsen waar hij in zijn jeugd liep, speelde en droomde en waar hij later in zijn leven met weemoed aan terug dacht. Veel is verdwenen maar de herinneringen aan zijn beschermde jeugd zijn nog zichtbaar aanwezig!

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 24-10-2023 door C.P.J. Aerssens