CIRCUIT GUSTAVE COURBET DAG 2
Traject Alaise - Source du Lison - Déservillers 19 KM

© L.A.W.V.VIA-VIA
Nans-sous-Ste. Anne - Source du Lison
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek









 Lavoir van Alaise
Ongeveer 19 km.
Deze dagwandeling vormt de tweed etappe van het Circuit Gustave Courbet. We starten bij het lavoir in Alaise. De route volgt eerst de rood-witte markering van de GR590 door het Forêt de Fertans naar Nans-sous-Ste. Anne. Op weg naar de Source de Lison verlaten we de GR590 en vanuit de Vallée du Lison klimt de route naar de D103. Via Combe Fagot en de boshelling van Falouse pakken we de route van de GR590 weer op. Zo komen we in Montmahoux en bereiken na 3 kilometer Déservillers op de zuidrand van het Plateau van Amancey. De wandeling gaat door uitgestrekte bossen en golvende weiden. De routemarkering te voldoende maar de routekaarten IGN 1:25 000, 3324ET Arc-et-Senans - Quingey en 3424OT Ornans - Source de la Loue met de GR590 en GR595 zijn beslist nodig!!

ROUTEBESCHRIJVING

De wandeling van vandaag vertrekt bij het lavoir van Alaise aan de D139. Het dorpje ligt op een hoogvlakte ten westen van het riviertje de Lison. Alaise komt in 1290 in bezit van de machtige familie van Chalon d'Arlay en blijft dit, deel uitmakend van de Heerlijkheid Montmahoux, tot in de 18e eeuw. Van een versterkte burcht resten enkel nog een paar muren en een toren, die onderdeel uitmaken van de voormalige kasteelhoeve. In de 19e eeuw wordt door een aantal historici betwist of het beroemde beleg van Alesia, waar in 52 voor Christus Julius Caesar het Gallische leger onder leiding van Vercingetorix verslagen heeft, mede met de steun van de Germaanse ruiters, hier heeft plaatsgevonden en niet in Alise-Sainte-Reine, zoals altijd is gedacht en onderzocht. Om een einde te maken aan die controverse laat keizer Napoleon III tussen 1861 en 1865 opgravingen verrichten in de buurt van Alise-Sainte-Reine, die lijken te bevestigen dat het beleg hier inderdaad plaats vond en niet op de hoogvlakte aan de Lison. Recenter onderzoek met luchtfoto’s en bodemonderzoek ondersteunen ook die stelling van Alise-Sainte-Reine. Maar absolute zekerheid is er nog steeds niet.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Alaise - Lavoir
Het is de vermaarde regionale architect Alphonse Delacroix (1807-1878) die hier in Alaise archeologisch onderzoek heeft gedaan en zijn ontdekkingen hebben de herinneringen aan de cultuur van het vroegere Gallië in Frankrijk meer aandacht gegeven. Zijn borstbeeld uit 1885 siert dan ook een monument bij de Église St. Jean Baptiste, een van de oudste kerken in de regio, die stamt uit de 11e eeuw. Als Priorij behoort het tot de Abdij St. Paul van Besançon zoals blijkt uit de pauselijke bul van 1139 van Paus Innocentius II. Het huidige kerkgebouw van de voormalige priorij bezit een schip met vlak plafond, een gewelfd koor uit de 13e eeuw. In de beuken vinden we kleine smalle boogvormige ramen, die vergroot zijn. De klokkentoren is massief en vierhoekig en heeft na de verbouwing van 1897 zijn huidige vorm gekregen. In de buurt van de Église St. Jean Baptiste vinden we ook een bron met de naam “La Gauloise”.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Forêt de Fertans - Chemin de Lescafette
Vanaf het lavoir lopen we westwaarts en gaan op de kruising naar links. Bij het verlaten van de bebouwing komen we voorbij de plek genaamd "Sur Scey" waar een zuil met crucifix uit 1829 staat. Op de sokkel de tekst: "Laudetur Jesus Christus 1829". Deze calvaire stond oorspronkelijk voor de Église St. Jean Baptiste maar is in 1867 hierheen verplaatst. Hier is het even opletten dat we de route van de GR590 naar het zuiden toe vervolgen en niet rechts de GR59 nemen. De asfaltweg voert ons na goed een kilometer naar het uitgestrekte Forêt de Fertans. Op de eerste splitsing volgen we naar links de GR590 over de Chemin de Lescafette, die zich slingerend een weg zoekt door het dichte bos. Na bijna drie kilometer door het Forêt de Fertans leidt de route ons op een T-splitsing naar rechts tot aan de D492. We slaan hier linksaf in de richting van Nans-sous-Ste. Anne. Na een paar honderd meter kiezen we het bospad aan de rechterzijde van de doorgaande weg en lopen het bos in. Hier is het even oppassen om niet naar rechts af te dalen, maar links op een dijkje de gemarkeerde route van de GR590 te blijven volgen. Als het bos zich opent houden we naar links zicht op de D492 en wordt het bospad een onverharde weg, die ons naar Nans-sous-Ste. Anne brengt.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Routemarkering onderweg
Nans-sous-Sainte-Anne ligt in een karakteristieke uithoek van de Jura en is al zeer vroeg bewoond. In de Grotte du Père Mitoulet, die onderdeel is van een uitgestrekt netwerk van grotten, zijn een aantal resten vanaf de periode van het Neoliticum gevonden. Het Neoliticum of steentijd is de periode in de geschiedenis van de mensheid waarin de overgang plaatsvindt van jagen en verzamelen naar akkerbouw en het weiden van kudden, en die eindigt met de ontdekking van de metaalbewerking. Maar ook voorwerpen uit de Gallo-Romeinse tijd zijn bewaard gebleven. In de 12e eeuw verschijnt de naam Nans, van oorsprong een Gallische naam die zoveel betekent als “beek in een diep uitgesneden dal“, voor het eerst in de geschriften. Sinds de Middeleeuwen behoort het dorp aan de Heren van Chalon, die in de 15e eeuw in Nans een kasteel bouwen. Het is ook al vanaf die tijd dat door het ruime aanbod van water uit de Lison en de Verneau er watermolens gebouwd zijn. In 1619 wordt er een watermolen in gebruik genomen, waarvan het waterrad een soort trommel of nokkenas met een hamer in beweging brengt. Metaal voor zeizen en wielspaken wordt bewerkt door het te kloppen met een hamer. Deze “industrie” is van regionaal belang. Getuige hiervan is de buiten het dorp gelegen in goede staat verkerende gebouwen van een smederij, die dateert uit de 19e eeuw.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Nans-sous-Ste. Anne - Fontaine
We wandelen het dorpje even in en komen langs de dorpsbron. Hier hebben we naar het zuidoosten prachtig zicht op het keteldal waar het riviertje de Lison ontspringt. Over de brug van de Lison vinden we de tweebeukige Laat-Gotische dorpskerk Église St. Urbain uit de 15e eeuw van Nans-sous-Sainte-Anne. Rechts naast de klokkentoren met de typische torenspits van de Franche-Comté met geglazuurde dakbedekking, zien we een ronde aanbouw. In het dorp staat ook het 15e eeuwse Château Mirabeau en een groot aantal huizen uit 17e tot 19e eeuw. Bij de Vrede van Nijmegen in 1678 komt het dorp samen met de Franche-Comté aan Frankrijk toe. We vervolgen onze wandeling in de richting van de belangrijkste bezienswaardigheid van Nans-sous-Sainte-Anne: de Source du Lison. Hiervoor verlaten we op de splitsing bij de parkeerplaats de GR590 en houden links aan. Het is wel een gemarkeerde route die ons een aantal kilometers verder terug zal leiden op de GR590.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Nans-sous-Ste. Anne - Source du Lison
Hier aan het “einde van de wereld” in de Creux-Billard, een keteldal van meer dan 50 meter hoog, gaat onze route links omhoog in de helling tot aan een imposante oude eik, meer dan 380 jaar oud en een omvang van bijna 5 meter. Rechtsom stijgt het pad tot aan de D103, de secundaire weg van Nans-sous-Ste. Anne naar Crouzet-Migette. Wij lopen richting Crouzet en hebben een prachtig uitzicht over de Vallée du Lison in de richting van Nans-sous-Ste. Anne. In de tweede haarspeldbocht gaat de route links het bos in en stijgt tot Combe Fagot. Vanaf hier zijn we op de topografische kaart aangewezen. We kiezen ervoor om door de boshelling van Falouse oostwaarts aan te houden en na goed één kilometer de GR590 weer op te pakken. Door het natte weer en de werkzaamheden in het bos, gaat het moeizaam vooruit in de modderige helling. Toch bereiken we het brede onverharde pad dat ons naar de rood-witte markering van de GR590 voert. Maar het is opletten: we moeten dwars door een weiland met enkele bosjes in noordelijke richting een helling geklimmen. Iedere markering ontbreekt. Op de topografische kaart is de rode lijn van dit traject onderbroken, wat zoveel betekent als: “Zoek het zelf maar uit!!”. Voor ons geen probleem en zo zien we boven aangekomen op het toegangshek van het weiland onze rood-witte markering terug. Van hier dalen we af naar de D15, die ons naar Montmahoux brengt.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Vallée du Lison met zicht op Nans-sous-Ste. Anne
Even voor het dorp vinden we aan onze linkerzijde de Mont Mahoux, waarop in 1914 een kruis is opgesteld en vanwaar je een wijds panorame hebt op de omgeving en het dal van de Lison. Langs het pittoreske waterresservoir komen we in het centrum. De oorsprong van Montmahoux gaat terug tot de bouw van een Middeleeuwse burcht in 1259 door Jean de Chalon. In een oorkonde duikt dan voor het eerst de naam “Monmaour“ op. In de loop der tijd verandert de schrijfwijze Castrum Montis Majoris (1272), Montmajor (1276), Montmahou (1475) en Montmaou (1542) naar de huidige naam. Naast deze burcht ontstaat in 1262 het gelijknamige gehucht. In 1267 krijgt Montmahoux bepaalde vrijheden, die in 1309 verder worden uitgebouwd. Onder de familie Chalon-Arlay ontwikkelt zich Montmahoux tot een belangrijke Heerlijkheid. De burcht en het dorpje worden in 1480 door de troepen van Lodewijk XI verwoest en de streek verarmt doordat het herhaaldelijk in oorlogen wordt meegesleurd. Pas in 1639 naar verwoesting door de troepen van Hertog Bernhard von Sachsen-Weimar tijdens de 30-jarige oorlog wordt het dorp weer opgebouwd. Bij de Vrede van Nijmegen in 1678 komt het dorp samen met de Franche-Comté aan Frankrijk toe. In 1703 wordt het dorp door een grote brand getroffen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Montmahoux - Waterreservoir
We gaan naar rechts langs de kerk en vinden een ideaal pauzeplekje: een bushokje, annex telefooncel, waar bellen alleen mogelijk is met je eigen mobieltje. Het telefoontoestel hangt er wat zielig bij zonder hoorn! Verder gaat het en weer op de D15 met de haarspeldbocht mee wijst ons de markering naar rechts en door de weilanden in noordelijke richting. Het is een blubbertoestand. Het ware beter geweest de D15 te volgen tot aan de eerst kruising met Mariabeeld en daar de asfaltweg te nemen naar rechts. We komen in elk geval op hetzelfde punt uit om de GR590 te vervolgen bij Creux-qui-sonne. De laatste drie kilometers naar Déservillers zonder veel klimmen en dalen gaan over het asfalt. We passeren bij Creux de la Vieille Folle het diep ingesneden dal van het Bois de Montmahoux. Dan krijgen we zicht op Déservillers en voorbij Champs du Poirier bereiken we de bebouwing van het kleine Juradorpje. Bij de Église Ste. Agathe van Déservillers is het eindpunt van onze dagwandeling.

DAG 3
 Traject Déservillers - Bolandoz - Longeville 19 Km

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN

- TopoKaart IGN 1:25 000, 3324ET Arc-et-Senans - Quingey
- TopoKaart IGN 1:25 000, 3424OT Ornans - Source de la Loue

GIDSEN:

- Michelin Groene Gids Bourgondië - Jura, ISBN 20-600-0025-4
- Capitool Reisgidsen: Frankrijk, ISBN 90-410-1806-9 NUGI 471

Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 25-07-2007 door C.P.J. Aerssens