Als we de wandeldag van 19 maart op de agenda zetten, hebben we niet kunnen bevroeden dat het wel een heel bijzondere wandeldag zal worden zo op het einde van de winterperiode! Deze datum blijkt een gouden greep m.b.t. de weersomstandigheden met zonnige en aangename lentetemperaturen van rond 16 graden. Voor die wandeldag van 19 maart heeft Charles na zeer lange tijd weer eens een rondwandeling in Oisterwijk door het noordoostelijk deel van het uitgestrekte natuurgebied Kampina uitgezet met Kasteel Nemerlaer als uitvalsbasis. Dat Kasteel Nemerlaer gekozen is als vertrek-en eindpunt, heeft ermee te maken dat na jaren hier in het kasteel weer een eigen nieuwe Horeca Souterrain De Twaalf Trappisten is, waar bieren uit alle twaalf trappistenkloosters met brouwerij in de wereld geschonken wordt. Dit betekent dat de trouwe wandelvrienden van L.A.W.V.Via-Via zich enthousiast melden voor deelname en we met Hans, Lauran, Harry, Wil, Theo en Leo op pad zullen gaan en uitzien naar een gezellige nazit na afloop van de rondwandeling!
Volgens afspraak treffen we elkaar om 9.15 uur op de parkeerplaats aan de rotonde van de Oisterwijksedreef in Haaren aan de brede oprijlaan naar Kasteel Nemerlaer, waar bij de parkweide op de hoek van een kolossaal ogende sokkel een raaf de omgeving scherp in de gaten houdt, als een soort wachter. Het beeld is een ontwerp van kunstenaar Kees Wevers (1949-2008) en na zijn overlijden is het project voltooid door zijn weduwe Marijke Abrahams. We slaan hier linksaf de brede oprijlaan in naar het kasteel, waar meteen aan de linkerzijde het borstbeeld van Mr. Frank Houben, Voormalig Commissaris van de Koningin in Brabant, opvalt. Aan het einde van deze 430 meter lange bomenlaan staan we bij KNP35 aan het toegangshek naar Kasteel Nemerlaer.
Het uiterlijk van het de 14de eeuw stammende Kasteel Nemerlaer heeft in de loop der eeuwen vele veranderingen ondergaan. Hel kasteel komt in 1303 voor het eerst in de archieven voor en ontleent zijn naam aan het riviertje de Nemer achter het kasteel en het oude woord voor een open plek in her bos, een 'laer'. Binnenin het kasteel is nog wel muurwerk uit deze aller vroegste periode bewaard gebleven. Zo zijn er nog de gewelven in het Souterrain De Twaalf Trappisten en ook nog karakteristieke schietsleuven en lampnissen te zien. In diverse vertrekken vinden we ook eeuwenoude schouwen en haarden. Kasteel Nemerlaer is lange tijd bezit geweest van adellijke families, die ook vele bezittingen hadden in andere plaatsen in Brabant. In de 15e eeuw zwaaien de Familie Van Bockhoven en vervolgens de Jonkheren Van Vladeracken de scepter over het kasteel. Tijdens de 80-jarige Oorlog bergt de parochie Haaren de kerkelijke goederen op in het kasteel en fungeert het in een aantal gevallen als vesting. De Baronnen Van Cronstrom, Gouverneurs van de stad 's Hertogenbosch, komen in het begin van de 18de eeuw in bezit van het kasteel. Onder hun supervisie wordt het kasteel flink onder handen genomen. In 1853 komt Kasteel Nemerlaer in handen van Jonkheer Donatus Alberic van den Bogaerde van Terbrugge, de jongste zoon van de Brabantse gouverneur.
Door Jonkheer Donatus Alberic van den Boogaerde van Terbrugge is aan Kasteel Nemerlaer een eigenaardige geschiedenis verbonden! Volgens de laatste wil van Jonkheer Donatus van den Bogaerde van Terbrugge moet het kasteel bijna 80 jaar onbewoond blijven en mag er niets uit ontvreemd of verkocht worden. Over dat vreemde testament worden al spoedig processen gevoerd. In 1898 verklaart de rechtbank van 's-Hertogenbosch dat de bepaling dat niets aangeroerd mag worden, in strijd met de wet is, maar bewoond mag het niet worden. De nalatenschap moet beheerd worden door een bewindvoerder totdat de jongste erfgenaam 80 jaar zal zijn geworden. Ten tijde van het testament is deze twaalf jaar! Om een lang verhaal kort te maken: het landgoed van 116 hectare wordt in 1963 verkocht aan de Stichting Brabants Landschap, die kantoor heeft in de boerderij naast het kasteel. Inmiddels is het bezit van deze Stichting op dit landgoed gegroeid tot 153 hectare. Het Kasteel Nemerlaer komt in 1967 in het bezit van de Stichting Kasteel Nemerlaer en medeoprichter de journalist, historicus en Brabant- en kastelenkenner Anton van Oirschot (1927-2004) gaat met zijn gezin in het vervallen kasteel wonen en knapt het helemaal op. Na zijn overlijden bewaakt Carole Vos de doelstelling van Stichting Kasteel Nemerlaer en daarmee Kasteel Nemerlaer.
Bij KNP35 gaat de route door een statige laan langs de boerderij van Stichting Brabants Landschap richting KNP34 in zuidoostelijke richting tot aan het bruggetje over de beek de Nemer, waaraan het Landgoed Nemerlaer zijn naam te danken heeft. Meteen over het bruggetje wandelen we rechtsaf door het beekdal en het moerassige gebied van de Nemer tot we op de oever van de Essche Stroom staan. We volgen het jaagpad naar links en steken even verderop naar rechts de Essche Stroom over. Aangekomen bij de spoorlijn Oisterwijk – Boxtel gaat de route even naar rechts tot aan de spoorwegovergang bij de onverharde Posthoornseweg bij KNP34. Linksaf over de Posthoornseweg wandelend slaan we bij KNP33 rechtsaf Posthoorn in. Na de passage van de brug over de Rosep bereiken we KNP52 op de overgang van de Belversebaan en de Kapelweg de spoorwegovergang van de spoorlijn Oisterwijk – Boxtel.
We steken het spoor over en slaan meteen bij de kleine parkeerplaats linksaf het onverharde pad met vrij liggend fietspad in. We wandelen langs de noordzijde van de Kampina tot we bij KNP53 komen. Op dit punt volgen we het bospad naar rechts richting KNP19 door het bosgebied van de Kampina. Na het hekje en voorbij het Bosven aan de linker kant komen we aan KNP19. Hier krijgen we zicht op het open en uitgestrekte heide- en vennengebied van de Kampina. Bij KNP19 is het slechts een tiental meter rechtuit naar KNP20 om dan naar links richting KNP54 langs het Meeuwenven te wandelen. Het bospad maakt na 200 meter in bosgebied Fransman een scherpe bocht naar rechts en kronkelt met de klok mee langs het Flesven en Lelieven, die nu ingericht zijn als stiltegebied. Onderweg passeren we een bruggetje, wandelen over een heuveltje en komen langs prikkeldraad waar een infobord aangeeft dat de oude route langs het Lelieven en Flesven niet meer toegankelijk is. Steeds verwijzen brempalen van het wandelroutenetwerk naar KNP54. Aangekomen bij een open stuk in het bos bij de bermpaal met markering met richting witte pijl en KNP54 wandelen we rechtuit over de blauwe route! Door het beukenbos komen we aan het Kogelvangersven en het uitgebreide vennennetwerk van de Huisvennen, die tot de waardevolste vennen van de Kampina horen. We vervolgen de wandeling rechtsaf langs de noordzijde van de Huisvennen en komen aan het eind van dit zandpad op de T-splitsing uit bij KNP21 bij een solitaire eikenboom. Hier gaat de route naar links over de brede zandweg van de Van Tienhovenweg.
Waar de Van Tienhovenweg tussen de Kromvennen door loopt worden we geconfronteerd met de hoge waterstand in dit deel van de Kampina. Die passage bij de Kromvennen vraagt om enige improvisatie. Gelukkig met hoge wandelschoenen geen natte voeten! En zo kunnen Hans, Wil en Charles het traject vervolgen naar KNP55. Theo, Harry, Lauran en Leo besluiten dit moeilijke punt te mijden en voor een aangepaste route over een olifantspaadje te kiezen om zo elkaar weer te treffen op de oevers van het Belversven. Als Hans, Wil en Charles zonder natte voeten bij KNP55 zijn aangekomen, slaan ze rechtsaf tot ze op de kruising met de Belvertsebaan staan. Schuin rechtsvoor gaat de route over een smal paadje door de heide naar de oever van het Belversven. De route verloopt het tegen de klok in rond de waterplas. Even voorbij het bankje is het gezelschap weer compleet en nemen we de tijd voor een lunchpauze.
Weer op weg wandelen met een ruime bocht naar links langs de noordzijde van het Belversven door het rulle zand. We worden naar rechts afgeleid naar een T-splitsing in het bos. Hier pikken we de groengele markering van het wandelroutenetwerk op en slaan linksaf tot we bij KNP48 staan. Rechtsaf gaat de route richting KNP5. Het bospad steekt even verderop het bruggetje over de Rosep over en zo komen we aan een klaphekje. Het pad gaat er naar rechts langs het hekwerk van de verwaarloosde en onderkomen Camping De Libanon. Als het pad scherp naar links afbuigt, wandelen we in die bocht rechtdoor op het smalle bospad met de waterloop van de Rosep aan onze rechterzijde. We houden naar links aan en bereiken na goed 450 meter de Posthoornseweg met vrij liggend fietspad. De route gaat naar links tot op de kruising met de Burgemeester van den Oeverweg en de Nemelaerweg. Hier staat op de hoek een opvallend pand: 't Hoog Huys, een jachthuis met boswachterswoning, dat op de Amsterdamse tentoonstelling van 1896 gestaan heeft en daarna naar Oisterwijk verplaatst is.
Wij slaan rechtsaf de onverharde Nemelaerweg in langs Bungalowpark Hermitage. Aan de rand van dit park over een slootje staat de Mariakapel van de Vrede, in 1988 gebouwd door de toenmalige eigenaar van het park, Peter van Amelsfoort, samen met Zuster Arnoldi van Hazendonk. De kapel is toegewijd aan H. Broeder Mutien-Marie Wiaux (1841-1917) uit het Belgische Malonne. Hij was de zoon van een smid en treedt in 1856 in bij de Congregatie van de Broeders van de Christelijke Scholen in Namen en ontvangt de naam Mutien-Marie. Hij volgt in Chimay een opleiding als docent, sluit die af in Brussel en wordt leraar in Malonne leraar werd. Hij geeft les in muziek en tekenen en is een voorbeeld voor de jeugd in het gebed. In WOI weet hij het schoolgebouw te beschermen tijdens de bezetting door de Duitsers. Na zijn dood gebeuren op zijn voorspraak wonderen en wordt Malonne, waar hij begraven ligt, een bedevaartsoord. Op 10 december 1989 wordt Mutien-Marie Wiaux door paus Johannes Paulus II heilig verklaard.
Op de Y-sprong met de Kievitsblekweg wordt de Nemelaersweg verhard. We wandelen hier langs het natuurgebied Kievitsblek of Moddervelden, dat in een ver verleden in bezit is geweest van Cornelis Kivits van Vlijmen (1475-1541), lakenverkoper uit Antwerpen en later zijn zoon Gielis Cornelis Kievits (1525-1582) eveneens lakenverkoper te 's-Hertogenbosch en schepen van Oisterwijk (1561-1563). Aan hen dankt dit gebied zijn naam en het woord “blek” staat voor een laag stuk in een heideveld. Op de Y-splitsing blijven we op de Nemerlaerweg met de bocht naar links tot net voorbij de monumentale langgevelboerderij uit 1947 met ernaast nog het bakhuisje van de oude boerderij. De oorspronkelijke hoeve heeft deel uitgemaakt van de bezittingen van Jonkheer Donatus Theodore Albéric van den Bogaerde van Terbrugge (1829-1895), Baron van het nabij gelegen Kasteel Nemerlaer. Naar links betreden we het natte Natuurgebied Kievitsblek met gagelstruwelen. De route gaat voorbij aan het Beeldven, dat oorspronkelijk het Gagelrijsven heet, vernoemd, naar de grafkelder met klassieke beelden als bewakers, die Jonkheer Donatus Theodore Albéric van den Bogaerde van Terbrugge van Kasteel Nemerlaer destijds op een eiland in het ven heeft geplaatst op sokkels voor zijn nooit gebruikte praalgraf. Maar men noemt dit ven in Haaren ook wel ‘Het Koepeltje’, omdat hier vroeger op een eilandje een theehuis stond.
Met de bocht mee en naar links afbuigend staan we plotseling aan het talud met hekwerk langs de spoorlijn Oisterwijk-Boxtel. Vroeger was hier een wel heel uniek fenomeen! Door een klaphekje kon je het talud betreden en was er een speciale voetgangersoversteek van de spoorlijn, voorzien van waarschuwing: “Betreden op eigen risico” van ProRail. Hier lag ooit als voormalige stopplaats aan de spoorlijn Oisterwijk-Boxtel het Station Nemelaer, geopend op 1 mei 1865 en gesloten op 20 september 1903. Deze halte was te danken aan Jonkheer Donatus Theodore Albéric van den Bogaerde van Terbrugge van Kasteel Nemerlaer, die er zeer op tegen was dat een spoorlijn zijn landgoed doorsnijdt. Maar als hij merkt dat hij uiteindelijk aan het kortste eind trekt, weet hij te bedingen dat de trein speciaal voor hem op verzoek moet stoppen. De onbeveiligde oversteek wordt in 2021 gesloten en de route van het Jonkheerpad wordt omgelegd over het houten vlonderpad langs het talud van het spoortracé naar de Essche Stroom. Hier ligt nu een nieuwe spoorwegtunnel met faunapassage, die in december 2024 officieel in gebruik is genomen.
Het vlonderpad volgend gaat de route naar rechts door het tunneltje en langs de Essche Stroom tot aan de stuw in de waterloop. We steken de stuw over en wandelen even naar links om dan rechtsaf bij KNP36 te komen. We steken bij de vlonder het beekje van de Nemer over en wandelen door het moerassige gebied over het landgoed. Verder wandelend met de bocht mee krijgen we naar rechts zicht op het met een gracht omgeven Kasteel Nemerlaer. Via de Kasteellaan en bij KNP34 komen we aan het toegangshek met zicht op de gevel van Kasteel Nemerlaer. Op naar het kasteel om de rondwandeling af te sluiten met een gezellige nazit in het Souterrain De Twaalf Trappisten in de gewelfde krochten van Kasteel Nemerlaer. Hier is de keuze reuze met een aanbod trappistenbieren uit 12 echte en originele trappistenbrouwerijen van de Orde van de Cisterciënzers uit Nederland, België, Engeland, Oostenrijk, Italië en Amerika! Zo kent gezelligheid geen tijd, voordat we huiswaarts keren en alvast 16 april in de agenda zetten voor de wandeldag in april.
Charles Aerssens
28 maart 2025
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 28-03-2025 door C.P.J. Aerssens