De drukke agenda van Charles in september heeft ervoor gezorgd dat voor het vinden van een geschikte wandeldatum deze maand een puzzel is. Maar uiteindelijk wordt het woensdag 25 september, maar met de restrictie dat we pas om 10.00 uur gaan wandelen. Eerst nog even naar de tandarts! Het wordt dan ook een iets kortere wandelroute. Op de rondgaande mail reageren Theo, Hans en Wil. Zij zullen van de partij zijn. De ander trouwe wandelvrienden hebben ander bezigheden en geven aan 23 oktober in hun agenda te zetten.
Charles geeft aan dicht bij huis een rondwandeling te zullen uitzetten. Dit is ook een beetje uit eigen belang omdat vanaf begin september de halfjaarlijkse controle van het wandelroutenetwerk gedaan moet worden. Een groot gedeelte van die controle in het stuifzandgebied rondom “De Rustende Jager” en Giersbergen is immers niet met de fiets te doen maar moet lopend gebeuren. Zo heeft hij een korte rondwandeling in dit duingebied gepland om het nuttige met het aangename te combineren. De route verloopt dan ook met vertrek- en eindpunt vanaf Uitspanning “De Rustende Jager” helemaal langs de knooppunten van het digitale wandelroutenetwerk van Routebureau Brabant van VisitBrabant. Deze route krijgt bovendien een plaats in de nieuwe wandelnetwerkgids in het Hart van Brabant voor de serie “De mooiste Netwerkwandelingen”, die op stapel staat bij Uitgeverij Elmar Delft.
Voor de afspraak op 25 september is de weersvoorspelling somber. Na dagen met veel regen is voor deze dag opnieuw regen voorspeld. Wij besluiten hier niet op vooruit te lopen en op de dag zelf te bekijken wat we gaan doen. Op de dag van vertrek is de regen tegen de klok van 10.00 uur zo goed als over. Een door een wind laten Hans, Wil, Theo en Charles zich niet afschrikken. De route verloopt immers deels in de luwte van de bossen en in open terrein meestal met de wind in de rug! Vertrek is om 10.00 uur vanaf de Andromeda en ondanks nog driegende luchten gaan we om 10.15 uur aan de wandel vanaf de Uitspanning “De Rustende Jager”.
Deze uitspanning aan de Oude Bosschebaan is al sinds mensenheugenis hét cafeetje van buurtschap Den Brand in Udenhout. Het oude cafeetje ligt van oudsher gunstig aan een kruispunt van wegen en aan de ingang door de duinen naar Giersbergen. Het is al sinds 1920 in handen van de familie Klijn, die het boerderijcafeetje in 1934 aan Natuurmonumenten verkoopt op voorwaarde dat ze er altijd mogen blijven wonen. Aan het einde van WOII wordt “De Rustende Jager” door de Duitsers in brand geschoten en na de oorlog weer opgebouwd in landelijke stijl, waar de jagers, maar ook de militairen die in de duinen op bivak zijn, een borreltje konden kopen. Maar in de jaren '70-'80 van de vorige eeuw krijgt het café een andere klandizie, doordat de verbindingswegen verhard worden. Het wordt voor de toeristen naar de Loonse en Drunense Duinen beter bereikbaar. Bovendien komt in 1988 “De Rustende Jager” weer in handen van de familie Klijn en zorgt de blijvende samenwerking met Natuurmonumenten voor toenemend succes. De Laatste jaren heeft de uitstraling van dit oude boerderijtje een metamorfose ondergaan en is de nostalgie van deze plak verdwenen.
We verlaten de parkeerplaats om bij KNP84 even het fietspad in de richting van Giersbergen te volgen. Dan gaat de route na een tiental meters bij KNP85 naar links tot we bij KNP82 staan. Hier volgen de route richting KNP83 over een slingerend bospad en we komen bij meer open terrein aan bij KNP83. Een melding van het Routebureau Brabant van een dag eerder noodzaakt ons van de geplande route naarKNP34 af te wijken. De wandeling gaat daarom hier scherp naar links. Langs de bosrand wordt het pad verderop smaller en buigt naar rechts naar KNP32. Hier steken we door naar KNP33 in de open zandvlakte. Het is deze knooppuntpaal die enige aanpassing vraagt. De plaatjes die naar KNP37 verwijzen zijn foutief aangebracht en moeten op de juiste wijze worden omgezet. Met de accuschroefboor is dit zo gepiept. Nu gaat het naar KNP34. Op een zomerse dag is hier goed te voelen dat de temperatuur boven het open zand veel hoger is dan in het beschutte bos. Vandaag blaast de wind het stuifzand achter ons aan.
Vanaf KNP34 verloopt de routedoor het stuifzandgebied, dat zo'n 10.000 jaar geleden ontstaan is, toen poolwinden in de laatste ijstijd het zand hier hebben afgezet. Eeuwenlang is het gebied bedekt door oerbos totdat de streekbewoners in de Middeleeuwen brandhout en landbouwgrond nodig hebben. Op de heide laten de boeren in de 14e eeuw hun vee grazen, de grond raakt uitgeput en de wind blaast dan steeds grotere zandvlaktes open. In 1921 koopt de Vereniging Natuurmonumenten de eerste 16 ha zandverstuiving. Sinds die tijd is het natuurgebied dat Natuurmonumenten beheert stukje bij beetje groter geworden en nu is dit hele gebied uitgegroeid tot het Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen. Maar in de loop der jaren is de oppervlakte van het stuifzandgebied gestaag afgenomen en is het open landschap langzaam dichtgegroeid met planten en bomen. Om dit zeldzame stuifzandlandschap te behouden is door de Vereniging Natuurmonumenten een grootschalig herstelproject gestart, waarvan de resultaten nu zichtbaar zijn.
Door het mulle zand voert een korte klim ons voorbij het Libelle-bankje in de richting van KNP80. We komen nu in het zogenaamde Varkensbos. Dit Varkensbos dankt zijn naam aan de wilde zwijnen die hier tijdens en na de Tweede Wereldoorlog leefden. Vanwege het oorlogsgeweld waren zij vanuit Duitsland naar hier gevlucht. Ze zijn later allemaal afgeschoten omdat ze veel schade aanrichtten op de omliggende landbouwgronden. Vanaf KNP80 gaat naar links en dalen af naar KNP79 langs open terrein. Over het bospad komen we vervolgens bij KNP97 uit. Vanaf hier volgen we de route rechtuit en laten we het bosgebied aan noordelijke zijde van de Loonse en Drunense Duinen achter ons tot we bij KNP78 staan. Nu vervolgen we de route naar rechts. Het zandpad gaat over in asfalt en voorbij KNP99 bereiken het gehucht Giersbergen.
Het gehucht Giersbergen is een uithof geweest van de Abdij Ter Kameren in België, een abdij van de Cisterciënserinnen. Giersbergen ontstaat in de eerste helft van de 13e eeuw. De verste bronnen gaan terug tot 1244, als Hertog Hendrik II van Brabant 150 bunder woeste grond op die plaats schenkt aan de Abdij Ter Kameren. Dergelijke uithoven zijn afzonderlijke bedrijfseenheden op enige afstand van de abdij. Op deze grote boerderijen verblijven de lekenbroeders om de uitgestrekte landerijen te kunnen beheren. In 1614 wordt overgegaan tot verkoop van de uithof. De uithof is dan met een gracht omgeven en door een poort toegankelijk. De twee pachthoeven, de Poorthoeve en de Maaihoeve, worden verkocht aan twee rentmeesters. Op de fundamenten daarvan zijn de thans bestaande boerderijen en de met riet bedekte boerenschuren opgetrokken. Het dorpje Giersbergen komt in de 17e eeuw in moeilijkheden door het oprukkende zand. Al lang is hier intensief getracht het stuivende zand vast te leggen door middel van beplantingen. Het is overigens nog niet zo lang geleden dat Giersbergen alleen bereikbaar was over duinpaden. Geleidelijk doet ook de moderne 20e eeuw hier haar intrede. In 1951 krijgt Giersbergen pas een algemene waterpomp ten behoeve van de bevolking en in 1956 en 1965 volgt aansluiting op het elektriciteit- en waterleidingnet.
Op het kruispunt is er een fotomoment bij het kunstwerk: de "Magneettafel”. Knippen en plakken zorgt ervoor dat we met allemaal op de foto komen! Dit kunstwerk krijgt Giersbergen aangeboden als de Gemeente Drunen op 1 januari 1997 samengaat met Heusden en Vlijmen. De "Magneettafel" is ontworpen door Tine van de Weyer (1951) en is onderdeel van een serie van drie, dat de aantrekkingskracht van de kern symboliseert. Meteen passeren we een tweetal monumentale boerderijen: de Maaihoeve en de Poorthoeve. De Maaihoeve, Giersbergen 2a, is de best bewaarde boerderij. Het is een voortzetting van de middeleeuwse boerderij. Het pand staat op de Rijksmonumentenlijst. Achter deze hoeve staat een Vlaamse schuur die in 1991 is gerestaureerd. Ernaast ligt de Poorthoeve, waarin nu een horecagelegenheid is ondergebracht. De beide boerderijen hebben een zeer opmerkelijke oversteek, een deels doorlopende dakconstructie, die gelegenheid biedt om bepaalde werkzaamheden bij regen toch uit te kunnen voeren.
Nu komen we langs het Giersbergs Boerinneke, een sculptuur van de beeldhouwster Carla Vrendenberg (1943). Het bronzen kunstwerk) op een bakstenen sokkel stelt een vrouwtje met eieren in haar schort voor. Het is een blijvende herinnering aan dat feit dat Giersbergen in 1994 het 750-jarig bestaan viert. Bij KNP91 bereiken we Herberg De Drie Linden, een aardige rustplaats en uitgangspunt voor een wandeling in de Loonse en Drunense Duinen. Voor ons een goed moment te pauzeren en een kopje koffie of cappuccino met een overheerlijk stuk appeltaart of Udenhoutse broeder te bestellen. We genieten van het gezellig samenzijn. Na dit rustmoment wandelen we vanaf KNP91verder door Giersbergen langs de grote parkeerplaats met infopaneel in oostelijke richting naar KNP90. We slaan hieraf in de richting van KNP92. Onderweg nog even een markeringsplaatje aanbrengen!
Op dit punt aangekomen wandelen we rechtuit tot we na goed 500 meter bij KNP87 uitkomen. We zijn hier in het bosgebied dat op de topografische kaart vermeld staat als Zwarte Berg en Hoge Heide. Daar slaan we rechtsaf in de richting van KNP95. Het gaat omhoog over een duinrand en met een ruime bocht naar rechts. We komen in een meer open bosgebied. De groengele markering leidt ons na de oversteek van een mountainbikepad naar het stuifzandgebied tot bij KNP95. Hier zijn de groengele markeringen op overzichtelijke afstanden opgesteld en die leiden ons langs 3 markante solitaire eikenbomen. Dan leidt de groengele markering ons naar links door het mulle zand tot aan een met eikenbossage begroeide paraboolduin, die links van het stuifzand ligt. We treffen er grote eikenstoven aan. Het zijn wintereiken die door snoeiing een wortelomvang van wel 15 meter hebben gekregen. De grillige wortels worden soms zichtbaar als de wind het zand tussen de wortels wegblaast. Ze stammen waarschijnlijk uit de Late Middeleeuwen, als in dit gebied veel bossen worden omgezet in heidevelden en het overgebleven bos voornamelijk als hakhout wordt benut. Als geriefhout is het onmisbaar voor boer, bakker en smid, voor de laatste vooral in de vorm van houtskool. Deze eikenstoven komen voor op historische topografische kaarten, maar bekend is dat de allerlaatste hak rond1930 heeft plaats gevonden.
Het smalle pad verloopt over deze begroeide duinrug en daalt aan het einde met een bocht naar linksaf naar het zand. Hier steken we rechtdoor naar het voor ons liggende bosje. Door dit bosje bereiken we KNP94. We wandelen naar rechts en richting KNP85 lopen we langs de bosrand en komen we op een breder pad. Bij de bermpaal slaan we linksaf. We volgen dit pad door het bos tot we na goed 500 meter op de brede zandweg met fietspad uitkomen. We wandelen naar links en passeren KNP85. Even verderop bereiken we het vertrekpunt van deze rondwandeling: “De Rustende Jager”. Vergeleken met de andere dagwandelingen zijn we relatief vroeg op ons eindpunt. We nemen nog de tijd voor een gezellige nazit en spreken af om in oktober opnieuw een nieuwe uitdaging aan te gaan. Het is de bedoeling om dan ten zuiden van Breda een stevige dagwandeling te maken.
Charles Aerssens
29 september 2019
Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 29-09-2019 door C.P.J. Aerssens