"TOMATEN EN PAPRIKA" ROUTE
Traject omgeving Meer bij Hoogstraten 21 Km

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - R.K. Kerk Onze Lieve Vrouw Bezoeking met kunstwerk
Vertrekpunt
Afstand
Korte karakteristiek








 Meer - Hoogstraten
Ongeveer 21 km.
Deze rondwandeling voert ons door het buitengebied van het dorpje Meer, onder de rook van Hoogstraten. Opvallend zijn er de vele uitgestrekte kassencomplexen voor de intensieve glastuinbouw met voornamelijk paprika’s en tomaten. Naar het westen lopend komen we over de A1 in het grensgebied met Nederland. We wandelen langs kastelen als Maxburg, Ter Meiren en Zwaluwhof en door de beekdalen van de Blauwputten Loop en Blankenaart Loop of Goorloop. We doen het Brabantse natuurgebied de Krochten en De Gooren aan. De A1 weer overgestoken voert de route langs het gehucht Hoog Eind en het Recreatiedomein De Mosten naar het Markdal. Via Laag Eind komen we terug in Meer.

ROUTEBESCHRIJVING

We vertrekken in het centrum van Meer, gelegen aan de Bovenmark. Het gebied is hoofdzakelijk bekend om haar tuinbouw en intensieve glasteelt. Het dorpje dankt haar naam wellicht aan het Germaanse “Meir”, wat meer of waterplas betekent. De oudste vermelding van Meer vinden we in een oorkonde, die uit 1216 dateert. Meer maakt oorspronkelijk deel uit van het Land van Breda. In de tweede helft van de twaalfde eeuw wordt het dankzij de eerste Heer Wouter van Meer een parochie, waarvan het patroonsrecht overgaat op de St. Michielsabdij van Antwerpen. Tot na de dood van Margaretha van Meer in 1278 blijft Meer een allodium, een vrij eigendom. De daaropvolgende decennia komt het dorp in handen van de Heer van Hoogstraten en behoort het toe tot het Land van Hoogstraten.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - Openbaar pissoir aan de Donckstraat
In de Donckstraat met een aantal authentieke, historische panden starten we bij de Neo-Gotische R.K. Kerk Onze Lieve Vrouw Bezoeking. De westertoren, van omstreeks 1500, heeft een 13e eeuws onderbouw en fundament en is in 1774 gerestaureerd. In de periode 1868-1870 wordt de kerk vernieuwd en vergroot naar een ontwerp van de architecten J. Van Gastel en Pieter Jozef Taeymans (1842-1902) Het is een bakstenen gebouw met drie beuken. De preekstoel uit 1827 is van de hand van de Antwerpse kunstenaar J.B. van Hool. Het albasten beeld van Onze Lieve Vrouw van Smarten dateert van het einde van de 17e eeuw en het schilderij Verrijzenis van Christus is een werk van Gaspar de Crayer, een Antwerps kunstschilder uit de 17e eeuw. De kerktoren is sinds 1938 een monument en het hele gebouw staat sinds 1975 op de monumentenlijst. In diezelfde periode is ook de omgeving van de kerk met het aangrenzende kerkhof met inbegrip van de karakteristieke Donckstraat tot beschermd dorpsgezicht uitgeroepen. Hiertoe behoort zeker ook het aanpalende pissoir naast de oorspronkelijke pilasters, destijds door Burgemeester Versteylen geplaatst, die toegang geven tot de kerk.

We wandelen vanaf de R.K. Kerk Onze Lieve Vrouw Bezoeking de Donckstraat uit in westelijke richting en komen op de Terbeeksestraat. Deze weg naar buurtschap Gestel volgen we tot voorbij de Gemeentelijke basisschool “De Meerpaal”, waar we ter hoogte van de Terbeeksestraat 16 rechtsaf het pad tussen de velden en weilanden volgen. Door het gebied, dat op de kaart staat aangegeven als de Margijntjes, lopen we rechtsom langs een monumentaal gerestaureerde boerenhoeve en bereiken de vijfsprong aan de Gestelsestraat met Wildertstraat en Maxburgdreef. We wandelen de Maxburgdreef op en steken en drukke A1 en de nieuw aangelegde HSL over. Deze weg volgen we tot aan het Mariakapelletje en nemen het asfalt naar rechts. De eerste gelegenheid naar links langs gebied De Meren over de Tjongerenweg brengt ons naar een bosrand.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - Mariakapelletje aan de Maxburgdreef
Net achter deze bosrand maken we voor het eerst kennis met de intensieve glastuinbouw in de Noorderkempen. Als we over het bruggetje naar links onze route over de Kettingdreef vervolgen, passeren we een enorm kassencomplex met groot waterbekken. Weer terug op de Maxburgdreef naar rechts staat er opnieuw een groot glastuinbouwbedrijf. Hieraan voorbijlopend verandert plotseling de wereld! Reusachtige villa’s in grote bospercelen omzomen de Maxburgdreef. We nemen de eerste weg naar links en komen in het beekdal van de Blauwputten Loop. Na een paar honderd meter opnieuw naar rechts Blauwputten volgen en op de T-splitsing nogmaals naar rechts en terug naar de Maxburgdreef. Naar links zien we even verderop in zuidelijke richting de contouren van Kasteel Maxburg met kapel uit 1887, verscholen achter hoge muren en hagen. Om een glimp van het kasteel, dat op een domein van 10 hectaren in de bosrijke omgeving is gebouwd, op te vangen moeten we op de kruising naar links wandelen. In de bocht lopen we naar links de statige oprijlaan in, die aan weerszijde getooid is met dicht rododendronstruiken. Door het gesloten hek hebben we zicht op het kasteel.

Kasteel Maxburg is in de periode 1865-1869 in deze verlatenheid van een Belgische uithoek tegen de Nederlandse grens gebouwd door de toenmalige bouwheer, Maximiliaan van den Bergh, de Antwerpse eigenaar van de bloeiende jeneverstokerij "Van den Bergh en cie", die in 1853 in Meer landerijen koopt om graan te verbouwen. Tegen 1869 gaan de zaken zo goed dat hij hier een stokerij en een riant landhuis bouwt. Rond het landhuis wordt een park aangelegd, afgesloten door een muur met verschillende monumentale toegangspoorten. Omdat het echtpaar Van den Bergh kinderloos sterft, komen het landhuis en de stokerij in handen van zijn neef Constant van den Bergh - Verstraelen. De stokerij wordt omgebouwd tot kapel en op het domein worden paarden gefokt. De paardenfokkerij mislukt en zo komt Kasteel Maxburg in handen van de bankiersfamilie Havenith, die het goed beheert tot na WOI. De crisis van 1930 brengt de familie Havenith in grote financiële moeilijkheden, waardoor ze verplicht zijn om het domein te verkopen. Het is de Nederlander Adriaan Kustermans, die 100 hectare grond koopt met daarop het kasteel, het park en de bijgebouwen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - Bijgebouwen Kasteel Maxburg in de 19e eeuw
Net voor WOII komt het kasteel in het bezit van Albert Naveau, pastoor in Meer, die het kasteel en de kapel laat restaureren en het openstelt als natuurhistorisch museum om de herstelwerken te financieren. Tijdens oorlogsjaren komt Maxburg in de frontlijn te liggen en verbergt veel mensen die voor de Duitse bezetters moeten onderduiken. Na de oorlog moet ook hij het kasteel verkopen aan de familie Mertens-Koyen. Pastoor Naveau blijft enkel eigenaar van de kapel, die in 1957 wordt gerestaureerd met een tweetal glasramen van de H. Rosalia en de H. Albertus, vernoemd naar de pastoor en zijn huishoudster. Het kasteel, de gebouwen en de tuinen raken in verval en blijven vijftig jaar onbewoond, tot Arie van Dijk en zijn vrouw het landhuis in de jaren 1990 verwerven om hier rustig met pensioen te gaan. Arie van Dijk heeft er bijna tien jaar over gedaan om het kasteel minutieus te restaureren en zo veel mogelijk terug te brengen in zijn oorspronkelijke staat.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - Huidige Kasteel Maxburg
In de periode 1994-1999 is het kasteel door de huidige eigenaar volledig gerenoveerd en in zijn oorspronkelijke glorie hersteld. Het volledige park is ommuurd en de romantische tuin van het kasteel is in Victoriaanse stijl aangelegd door landschapsarchitect Arend Jan van der Horst met veel oude bloemsoorten en vruchtbomen. Het domein straalt de sfeer uit van de laat-negentiende eeuw doordat de originele elementen behouden gebleven zijn, zoals een royale arduinen trap naar de majestueuze hal, een uiterst sfeervol gedecoreerde salon en jachtkamer met monumentale marmeren open haarden, de hoge raamlijsten, de massieve deurposten, de rijkelijke plafondversieringen, de kasteelparketten met inlegmotieven en de uitzonderlijk mooie en lichte trapzaal. Op de benedenverdieping bevinden zich de stijlvolle salons, waarvan een als ontbijtzaal en een andere als muzieksalon dient. Het kasteel doet dienst als Bed&Breakfast Hotel van de hotelketen Erfgoed Logies.

We vervolgen de Maxburgdreef zo’n 2 kilometer in zuidwestelijke richting tot op de Y-splitsing aan de bosrand van de Maalbergsche Heide. Dit is tevens de grens met België en Nederland. Hier blijven we naar links de Maxburgdreef volgen tot we na goed 200 meter bij Grenspaal 226 komen. Hier heet het Hollandse Punt of Koeput. Rond 1530 zou hier volgens de geschiedschrijving een treffen hebben plaats gevonden tussen Hendrik, Graaf van Nassau en Antonis de Lalaing, Graaf van Hoogstraten. Bij die gelegenheid steekt Hendrik van Nassau zijn degen in de hei en verklaart dat dáár de grens ligt. Hij legt zijn handschoen op de degen en zegt dat als iemand het er niet mee eens is, hij die handschoen daar maar van af moet nemen. Niemand durft dat uiteraard en daarna wordt er een koe geslacht en gebraden en er wordt een ton bier uitgedronken. Vervolgens is er een put gegraven die de Koeput wordt genoemd. Deze is waarschijnlijk identiek met Grenspaal nummer 226, waar de gemeenten Zundert, Meer en Loenhout tezamen komen.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Loenhout - Op de grens van België en Nederland
De verharding van de Maxburgdreef komt rechts op het kruispunt uit op de Beverstraat, waar wij onze route rechtdoor de Beverstraat volgen. Bij de picknickplek aangekomen nemen we de Maalbergenstraat naar rechts en lopen noordwaarts langs de Maalbergsche Heide en het gebied Goorkens. Voorbij de weg naar links Klein Maalbergen, wandelen we voor het bos naar rechts om dan even verderop naar links het Natuurgebied De Gooren en Krochten te betreden. Het is een langgerekt, smal gebied dat zich vanaf Maalbergen in noordoostelijke richting en bestaat uit drie moerasachtige landschappen, die worden afgewisseld door hoger gelegen drogere gebieden, naald- en loofbos en open heide. Samen zorgt dit ervoor dat het natuurgebied een unieke combinatie vormt van allerlei planten en bomen. Enkele hiervan zijn zelfs zeer zeldzaam en bijzonder. Zo groeit er de sterk geurende gagel, de gele ratelende ratelaar en de kleine vleesetende zonnedauw. Ook bijzonder zijn bomen als de zeeden en een laan met oude eiken.

Rechtdoor lopend passeren we die laan met oude eiken en komen uit op het asfalt van de Krochtenweg. We houden rechts aan en slaan na een kilometer opnieuw rechtsaf het bos in. Het tweede bospad naar links voert ons tussen rododendrons door naar een brede zandweg, de Sluiskensweg. Hier gaat het naar rechts. Voorbij een bosperceel aan onze linkerzijde wandelen we naar links en komen even verderop langs enkele kassen op de verharding van de Gaardsebaan. We steken over en vervolgen onze route tot we aan onze rechterzijde een bank zien, die uitzicht biedt op het beekdal van de Blankenaartloop of Goorloop. We hebben zicht op een bos- en moerasterrein. In het laag gelegen deel met veengrond komen interessante begroeiingen voor met rietvelden, moerasbosjes, gagel en vochtige heide. Op de hogere delen achter het bankje staan vooral dennenbossen en berken. De geel gemarkeerde routepalen brengen ons naar de drukke doorgaande weg van af de A1 naar Zundert, de Meirseweg.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Wernhout - Laan met Eiken in Natuurgebied De Krochten
Op de drukke Meirseweg gaan we naar rechts. Gelukkig ligt het fietspad goed gescheiden van het verkeer en wandelen we de komende twee kilometer enigszins beschut achter de dikke bomen, die hier en daar de nodige beschadigingen hebben opgelopen. Ook de vele kapotte autospiegels wijzen op een soms wel erg enge passage!! We passeren eerst de Nederlands-Belgische grens aan de brug over de Blankenaartloop of Goorloop bij Grenspaal 222. De Meirseweg gaat nu over in de John Lijsenstraat. Aan een paar aardige optrekjes, die enkel vanaf de weg te zien zijn, komen we voorbij. Maar ze zijn “Privé Terrein”en laten geen pottekijkers toe! Allereerst ligt wat verscholen vanaf de weg en omringd door weilanden, bossen en een mooie tuin het Kasteel Ter Meiren, omstreeks 1935 gebouwd en met vele originele elementen, fraaie marmeren schouwen en open haarden. Vanuit het kasteel is er zicht op de bossen, de vijver en de aangelegde tuin.

© Brabants Landschap - James van Leuven
Meer - Kasteel Ter Meiren
Dan is er het Hof ter Zwaelmen of Zwaluwenhof in 1904 gebouwd door de Antwerpse bankier Jean Lijsen, familie van de bewoners van Kasteel Maxburg. Hij had gehoopt Domein Maxburg te kunnen erven, maar tevergeefs. Boos daarover bouwt zijn eigen kasteel, de Zwaluwenhof aan de weg van Meer naar Zundert, met uitzicht op de Maxburg. Hij neemt zelfs nog een deel van het werkvolk van de nieuwe Maxburgeigenaar mee naar de Zwaluwenhof. Zacht uitgedrukt kun je kunnen zeggen, dat de goede familieverhouding enigermate is verstoord. Maar Jean Lijsen heeft echter nooit in zijn Zwaluwenhof kunnen wonen omdat hij tijdens de bouw overlijdt. Als na de dood van zijn vrouw de beide zonen de erfenis moeten delen, mondt dit uit in een publieke verkoop. Ook nu zijn de familieverhoudingen weer niet ideaal en komt de jongste broer in bezit van de hele Zwaluwenhof. De andere broer bouwt een kasteel naast dat van zijn broer. Die twee "kastelen der gramschap" liggen nu in grote park met fraaie vijvers en een quasi-rustieke brug uit cement, die vanaf de weg goed te zien is. De oorspronkelijke woning in cottagestijl is later sterk aangepast. De bijhorende ijskelder is nog geheel intact. Het gemetste koepelgewelf is bepleisterd en geschilderd. De ruimte doet nu dienst als wijnkelder.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - Langs recreatieplas De Mosten
Net voor het viaduct van de A1 en bij de op- en afrit naar deze snelweg kiezen we voor de route naar links langs de omheining van Zwaluwenhof door de Zwaluwstraat. We wandelen bijna direct langs de snelweg en nemen de eerste gelegenheid naar rechts. Een viaduct leidt ons over de Gaarshof naar de overzijde van de A1. We komen langs de populaire Radiozender Valencia 105FM met vooral Vlaams en Nederlands muziek. Zo bereiken we het buurtschap Hoogeind. Naar links voert ons de wandeling over Hoogeind richting Recreatieplas De Mosten. Na Petanque Club Markdal nemen we het zandpad naar rechts dat ons direct langs de recreatieplas voert. Overal zijn hindernissen te zien voor Military. Waar de waterplas ophoudt gaan we even naar links en meteen rechts steken we door naar het Markdal. Bij de Mark volgen we het geasfalteerde fietspad zuidwaarts naar Meer. Deze houdt bij Laageind aan de brug bij de Zandbergstraat op.

© L.A.W.V.VIA-VIA
Meer - Intensieve glastuinbouw aan de Elsterdijk
Om terug naar Meer te wandelen slaan we rechtsaf naar de Eindsestraat en komen in een gebied ten noorden van Meer waar de intensieve glastuinbouw met tomaten en paprika’s beeldbepalend zijn! Op de Eindsestraat voert de route ons naar links tot op de T-splitsing met de Elsterdijk. Naar rechts langs het kapelletje duikt voor ons opnieuw een reusachtige paprikakas op. Met de bocht mee komen we op Hoogeind, waar vandaan het nog slechts een kilometer wandelen is terug naar het startpunt van deze rondwandeling aan de Donckstraat bij de R.K. Kerk Onze Lieve Vrouw Bezoeking in het centrum van Meer.

Deze wandeling is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Maar ten aanzien van wijzigingen of onvolledigheden in de tekst kan geen aansprakelijkheid worden aanvaard.

Charles Aerssens

KAARTEN:

- TopoKaart 1:25.000, 50B Breda
- TopoKaart NGI 1:25.000, 2/5-6 Ipenrooij
- TopoKaart NGI 1:25.000, 8/1-2 Wuustwezel-Hoogstraten-Loenhout
- Wandelroute uitgezet in eigen beheer



Lange Afstand Wandelvereniging "VIA-VIA".
Gegenereerd op 23-01-2009 door C.P.J. Aerssens